شرق: جازموریان، منطقه ای که محرومیتش شکل دیگری از خود را به نمایش گذاشته است؛ از کپرهای ناامن که با هر بارش بر سر مردم منطقه فرو می ریزد تا نبود برق و مختل شدن زندگی روزمره برای این آدم ها. شاید بتوان گفت یکی از نیازهای مهم این مناطق، حضور گروه های دغدغه مند برای تسهیل زندگی آنها است. یکی از این سازمان های مردم نهاد، کانون توسعه گران جوان «یکی هستیم» است. مجموعه ای که با هدف توسعه پایدار و ایجاد سرپناه امن برای این مردم، چند سالی است در جازموریان شروع به فعالیت کرده است. در واقع طی شناسایی های سازمان «یکی هستیم»، کپرها هرچند نشانه ای از هنر عشایر هستند؛ اما نه تنها سرپناه مناسبی برای مردم نبوده؛ بلکه در هنگام باد و باران خطرات جانی هم به همراه داشته؛ بنابراین سازمان «یکی هستیم» اقدام به اجرائی کردن پروژه سرپناه امن کرده و در این مدت 50 توپی (خانه های بومی) در منطقه جازموریان ساخته و به اهالی فاقد مسکن استاندارد واگذار کرده و از آنجایی که تعداد درخورتوجهی از خانوارهای ساکن این منطقه همچنان به سرپناه امن نیاز دارند، این موضوع همچنان جزء اولویت های این سازمان مردم نهاد است.

باد بهاری در هوا می چرخد و خاک منطقه را با خود جابه جا می کند. کودکان هم با پاهای برهنه به دنبال هم می دوند و لابه لای گردوخاک گم می شوند. برای چند دقیقه همه چیز با این باد بهاری جابه جا می شود؛ حتی کپرهایی که اساس ساخت شان شاخه ها و برگ نخل است، تکانی می خورند و کم کم باد فرو می نشیند. اینجا جازموریان است؛ جایی که خانه های کپری تجربه یک سرپناه امن را از خانواده ها و کودکان شان گرفته است. شاید بتوان گفت با غروب خورشید، همه چیز در این خطه از کرمان، خاموش می شود؛ چون در برخی نقاط، کپرنشینان حتی برقی برای روشنایی شب ندارند. هرازگاهی خانواده ها آتشی به پا می کنند تا از نور شعله های آن استفاده کنند؛ اما روند زندگی با نبود نور، مختل شده و این موضوع حتی در افزایش ترک تحصیل کودکان هم اثر گذاشته است؛ چون علاوه بر تاثیر نبود یک سرپناه مناسب، تاریکی هوا هم جزء عوامل موثر بر منع تحصیل کودکان منطقه است. کودکان در آرزوی تماشای برنامه های تلویزیون هستند که نبود برق در برخی مناطق کپرنشین، جلوی محقق شدن این خواسته های کوچک شان را گرفته است؛ خواسته ای که جزء موارد روزمره کودکان دیگر مناطق است.

چند ماه قبل، تعدادی از خانواده های کپرنشین که با سیم کشی غیرقانونی و غیراستاندارد از برق روستا استفاده می کردند، باعث آتش سوزی کپرها شدند. در واقع ماجرای اتصالی سیم برق به همین شیوه، بارها باعث آتش سوزی کپرها شده است. همین کپرها با سقف های کوتاه که هر لحظه امنیت کودکان و بزرگ ترها را تهدید می کند. اتاقک های بدون پنچره که گردوخاک، میهمان همیشگی آنها است و همین بهداشت و سلامت منطقه را به ویژه برای زنان و کودکان به خطر می اندازد. شاید کمتر کسی از رنج مردمی که از حق طبیعی خود برای ساده ترین امکانات زندگی محروم هستند، خبر داشته باشد. برای همین باید آن قدر نوشت تا تصویر روشنی از رنج این آدم ها ثبت شود.

وقتی با این اهالی شروع به صحبت می کنی، روایت های مشابه از ورود خزندگان به محل سکونت و کپرهای شان دارند. بارها تجربه مارگزیدگی یا عقرب گزیدگی در کپرها را داشتند که سلامت همه اهالی به ویژه کودکان را به خطر می اندازد. در کنار این، نبود سرویس بهداشتی و حمام استاندارد خود باعث بروز بیماری های متعدد در بین این خانواده ها خواهد شد. از طرفی نبود حفاظ مناسب برای کپرها منجر به آن می شود که همیشه مقدار زیادی خاک در داخل محل زندگی خانواده ها وجود داشته باشد. همین موضوع باعث بیماری های متعددی شده است. همه این موارد در حالی است که اهالی جازموریان با کمبود مراکز بهداشتی و درمانی کافی در منطقه دست وپنجه نرم می کنند.

شاید برای رفع آسیب ها و محرومیت ها، حضور نهادهای مدنی هم در مناطق محروم از حقوق اولیه بسیار پیش برنده باشد. برای مثال «یکی هستیم» پس از ارائه خدمات به گروه های در معرض آسیب، در مناطق مختلف با جوامع محلی متنوع، در سال 1396 تصمیم گرفت براساس امکانات و اولویت های خود با روش اجرائی جامعه محور در زمینه توسعه روستایی فعالیت کند. چشم انداز «یکی هستیم» توانمندسازی جامعه محلی و بالابردن میزان مشارکت اجتماعی است تا اعضای جامعه محلی بتوانند با امکانات شان به خودکفایی و شکوفایی برسند.

جازموریان منطقه ای در جنوب کرمان در مرز سیستان وبلوچستان است و گروه اجرائی «یکی هستیم» متشکل از نیروهای بومی و غیربومی، به صورت دائم در منطقه ساکن شده اند. این سازمان سعی دارد تا حد امکان منجر به توسعه پایدار در این منطقه شود؛ بنابراین آنچه در خلال چنین مسائلی اهمیت دارد، همراهی نهادهای دولتی، نهادهای مردمی و مشارکت جامعه است که به این شکل با گذشت زمان شاهد کاهش آسیب های اجتماعی و محرومیت ها خواهیم بود.