جلسه کارگروه گمرک، لجستیک و استاندارد اتاق فکر همکاری های اقتصادی ایران و عربستان به میزبانی دبیرخانه این اتاق فکر و با حضور رئیس کمیسیون حمل ونقل اتاق تهران، کارشناسان و فعالان این حوزه در اتاق بازرگانی تهران برگزار شد.

در ابتدای این جلسه، مرضیه عالی پور، عضو اتاق فکر ایران و عربستان، در گزارشی به تشریح وضعیت بخش لجستیک و حمل ونقل عربستان پرداخت و به گفته او، عربستان دارای 73هزار کیلومتر راه ملی که شامل 4900کیلومتر بزرگراه، 14 هزار و 189 کیلومتر جاده دوطرفه و 54 هزار و 180کیلومتر جاده یک طرفه است. این کشور همچنین 29فرودگاه شامل 10 فرودگاه بین المللی، سه فرودگاه منطقه ای و 16 فرودگاه داخلی با ظرفیت سالانه 100 میلیون مسافر دارد.

به گزارش روابط عمومی اتاق تهران عالی پور افزود: در بخش حمل ونقل ریلی عربستان دارای4500کیلومتر ریل راه آهن با ظرفیت سالانه 11 میلیون تن است و همچنین این کشور با داشتن 10 بندر تجاری که 9 بندر آن دولتی و یک بندرخصوصی است، قابلیت جابه جایی سالانه 280 میلیون تن بار را دارد.

او با اشاره به اهداف چشم انداز 2030 در بخش حمل ونقل عربستان گفت: این اهداف شامل دستیابی به 400 میلیون TEU حجم کالاهای جابه جا شده از طریق بنادر، قابلیت جابه جایی330 میلیون مسافر از طریق فرودگاه های عربستان و همچنین سرمایه گذاری 147 میلیارد دلاری در بخش لجستیک و حمل ونقل است. در سال 2016 معادل 10 میلیارد دلار و در سال 2020 معادل 14.9 میلیارد دلار مبالغ سرمایه گذاری شده عربستان در پروژه های حمل ونقل و لجستیک (بر اساس داده های وزارت مالیه عربستان سعودی) بوده است.

عالی پور اندازه بازار صنعت حمل ونقل و لجستیک در سال 2024 را معادل 25.3 میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: اندازه بازار این صنعت در سال 2029 معادل 32.8 میلیارد دلار تخمین زده شده است. در عین حال، نرخ رشد مرکب سالانه این صنعت در بازه زمانی 2017 تا 2023 معادل 5.1 درصد بوده است. سهم بخش حمل ونقل از تولید ناخالص داخلی عربستان نیز در سال 2022 سهم پنج درصدی داشته است. در ادامه این جلسه، سیدابراهیم ابراهیمی، مدیرکل دفتر تخصصی امور بین الملل و حلال سازمان استاندارد ایران که در این جلسه حضور یافته بود، گفت: با سازمان استاندارد عربستان سعودی روابط خوبی در مجامع بین المللی داریم و پیشنهادهایی را ارائه کرده ایم. پیشنهاد آغاز جایزه کیفیت جهان اسلام با همکاری دو کشور مطرح شد که مورد استقبال قرارگرفته اما هنوز اقدامی در این مورد انجام نشده است.

او افزود: دو کشور باید استانداردهای یکدیگر را بپذیرند و تا این اتفاق نیفتد حوزه تجارت، حمل ونقل و دادوستد دچار مشکل خواهد بود. ما در تلاش هستیم که تفاهم نامه همکاری را تجدید کنیم و با پذیرش استانداردهای متقابل در حوزه های مختلف، تجارت و دادوستد کالا و خدمات را تسریع کنیم. مجتبی سلیمانی سدهی، از دیگر اعضای این اتاق فکر، ضمن مقایسه ایران و عربستان در شاخص عملکرد لجستیک (LPI) که مهم ترین شاخص اندازه گیری عملکرد لجستیک کشورهاست، گفت: ایران در سال 2016 رتبه 96، در سال 2018 رتبه 64 و در سال 2023 رتبه 123 را بین 139 کشور داشته است. عربستان در همین سال ها به ترتیب رتبه 52، 55 و 38 را کسب کرده و این نشان می دهد که عربستان به دنبال این است که هاب لجستیک منطقه شود.

وی ضمن اشاره به اینکه شرکت سرمایه گذاری توسعه ریلی عربستان با مشارکت چینی ها ایجادشده و در بحث کریدورها بین چین، امارات و عربستان هم پیمانی ایجاد شده است، ادامه داد: استراتژی ایران در بحث همکاری های کریدوری در منطقه نیازمند بازنگری اساسی است. نوع همکاری ایران و عربستان در حوزه لجستیک، در راستای کریدور شمال و جنوب خواهد بود، نه مسیرهای شرقی -غربی.

زهره بهره بر که از دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در این جلسه حضور یافته بود، گفت: از ظرفیت های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی می توان برای مبادلات تجاری و سرمایه گذاری مشترک با عربستان استفاده کرد. از منظر لجستیک و معافیت های مالیاتی و گمرکی، این مناطق می توانند بستر مناسبی برای همکاری با عربستان باشند. دو کشور همچنین می توانند در حوزه بندری، دریایی همکاری مناسبی داشته باشند. او ضمن اشاره به تفاهم نامه این شورا با سازمان استاندارد گفت: به دنبال هم افزایی بین ظرفیت های مناطق آزاد و ویژه و فعالیت های تخصصی استاندارد هستیم تا فعالیت های ورودی مبادی گمرکات و... را بر اساس استانداردهای تجارت بین المللی ارتقا دهیم.

مهران خمیسی زاده، از امور بین الملل وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه از وزیر حمل ونقل عربستان برای سفر به ایران و بر گزاری اجلاس وزرای حمل ونقل دو کشور دعوت به عمل آمده است، ادامه داد: به دنبال آن هستیم تا بسترهای سیاسی و حقیقی را فراهم کنیم تا فعالیت های اقتصادی بتواند ذیل آن شکل بگیرد، اما هنوز از طرف های عربستانی اقدامی نشده است. وی افزود در حوزه بندر هم به دنبال تشکیل کمیته دریایی بندری هستیم و دعوت از طرف های عربستانی انجام شده است. در حوزه هوانوردی هم در اجلاس اخیر ایکائو، سازمان هواپیمایی کشور با طرف عربستانی تفاهم های مناسبی را در حوزه برقراری پروازها انجام داده است.

خمیسی زاده، بحث کریدورها با کشورهای منطقه را موضوع پیچیده ای دانست و گفت: ایران در کریدورهای شمالی- جنوبی و شرقی- غربی دارای مزیت است و با عربستان در حال تشکیل یک همکاری در کریدور شمال جنوب هستیم که با همکاری هند، روسیه و کشورهای آسیای مرکزی پیش خواهد رفت. در چارچوب کریدورهای شرقی غربی نیز بناست از ظرفیت های عربستان به ویژه در حوزه های جنوب به شرق و جنوب به غرب استفاده شود و به این ترتیب می توان با عربستان وارد تعامل کریدوری شد.