در دنیای امروز، انباشت زباله ها و استخراج بی رویه منابع طبیعی، چالشی بزرگ برای بشریت به شمار می آید. در این میان، اقتصاد چرخشی به عنوان راه حلی نوین، با ترویج استفاده مجدد از محصولات به جای دور انداختن آنها، به دنبال ایجاد بازاری پایدار و حفظ محیط زیست است. در این مدل اقتصادی، زباله هایی مانند لباس، ضایعات فلزی و وسایل الکترونیکی منسوخ شده به جای دور ریختن، دوباره به چرخه اقتصادی بازگردانده می شوند. این امر، نه تنها به حفظ منابع طبیعی کمک می کند، بلکه فرصت های جدیدی برای توسعه اقتصادی، ایجاد شغل و افزایش قابلیت های اقتصادی نیز به وجود می آورد.

براساس گزارشی از کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد)، در اقتصاد چرخشی، به جای اسارت در چرخه تولید انبوه و مصرف سریع، رویکردی نوین بر به اشتراک گذاری، اجاره، استفاده مجدد، تعمیر، نوسازی و بازیافت مواد و محصولات موجود تا زمانی که ممکن است، حاکم است. این دگرگونی، چرخه عمر محصولات را به اوج خود می رساند و ضایعات را به حداقل ممکن تقلیل می دهد. مسیر نهایی هر محصول، بازگشت به چرخه اقتصادی است. مواد تشکیل دهنده آن، تا حد امکان، بازیافت شده و دوباره به کار گرفته می شوند. این چرخه، ارزش آفرینی پیوسته را به ارمغان می آورد و مفاهیمی مانند دورریز و انباشت زباله را به خاطره ای مبهم تبدیل می کند.

اقتصاد چرخشی در تقابل با مدل های اقتصادی خطی گذشته، رویکردی نوین را به دنیای تولید و مصرف ارائه می دهد. در این مدل، به جای الگوی «استخراج-تولید-مصرف-دور ریختن»، شاهد چرخه ای پویا و پایدار هستیم که مواد و محصولات را تا حد ممکن در چرخه اقتصادی نگه می دارد. مدل های سنتی، وابستگی شدیدی به مواد اولیه ارزان و به راحتی قابل دسترس دارند. این وابستگی، چپاول منابع طبیعی و آسیب های فزاینده به محیط زیست را به دنبال دارد. اقتصاد چرخشی، با تمرکز بر اصول به اشتراک گذاری، اجاره، استفاده مجدد، تعمیر، نوسازی و بازیافت، به دنبال کاهش ضایعات، حفظ منابع طبیعی و ارتقای پایداری است.

در مدل های اقتصادی خطی گذشته، چنگال «فرسودگی برنامه ریزی شده» بر گلوی محصولات سایه می افکند. طول عمر کوتاه این محصولات، مشتریان را به دام خرید مجدد می اندازد و چرخه مصرف گرایی افراطی را به گردش در می آورد. پارلمان اروپا با درک این معضل، خواستار اقداماتی قاطع برای مقابله با این رویه مخرب شده است. اقتصاد چرخشی، طلوعی نو در دنیای گرفتار مصرف گرایی و انباشت زباله است. این راه حل نوین، فرصتی برای ایجاد یک سیستم اقتصادی پایدار و سازگار با محیط زیست ارائه می دهد. با اتکا به این رویکرد، می توان به حفظ منابع طبیعی، ارتقای رفاه جامعه و تضمین آینده ای روشن برای نسل های آینده کمک کرد.

چرخه ای نو در حال شکل گیری است، چرخه ای که در آن به جای اسارت در بند دور انداختن محصولات، رهایی آنها از طریق استفاده مجدد و بازیافت رقم می خورد. این رویکرد نوین که با نام «اقتصاد چرخشی» شناخته می شود، فواید بی شماری را برای کره زمین و ساکنان آن به ارمغان می آورد. اقتصاد چرخشی، در تقابل با مدل های سنتی خطی، چهره ای نو از تولید و مصرف را به نمایش می گذارد. در این مدل، مواد و محصولات، به جای سرنوشتی غم بار در زباله دان ها، بارها و بارها در چرخه اقتصادی به کار گرفته می شوند.

در دنیای امروز، تاراج منابع طبیعی و انباشت زباله، چالش هایی بزرگ را پیش روی بشریت قرار داده اند. اقتصاد چرخشی به عنوان راه حلی نوین، با ترویج استفاده مجدد و بازیافت محصولات، گامی موثر در جهت حفظ محیط زیست و مبارزه با تغییرات آب و هوایی برمی دارد.

کاهش چشمگیر ضایعات و انتشار گازهای گلخانه ای:استفاده مجدد و بازیافت محصولات، مانند ترمز دستی عمل می کند و از تخریب منابع طبیعی و زیستگاه ها جلوگیری می کند. تنوع زیستی، این گنجینه ارزشمند، با اتکا به این رویکرد حفظ خواهد شد.

گامی موثر در مبارزه با تغییرات آب و هوایی:طبق گزارش آژانس محیط زیست اروپا، تولید و مصرف محصولات، سهم قابل توجهی در انتشار گازهای گلخانه ای دارند. اقتصاد چرخشی با کاهش انتشار این گازها، نقشی حیاتی در مبارزه با تغییرات آب و هوایی ایفا می کند. تولید محصولاتی کارآمدتر و پایدارتر از همان ابتدا، می تواند این سهم را به طور قابل ملاحظه ای کاهش دهد.

ترویج استفاده از محصولات بادوام و قابل تعمیر:تغییر به سمت محصولاتی قابل اعتمادتر که می توان آنها را دوباره استفاده کرد، ارتقا داد و تعمیر کرد، به کاهش چشمگیر حجم زباله های تولیدی منجر می شود. این امر، به ویژه در مورد بسته بندی که معضلی رو به رشد است، از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور متوسط، هر فرد اروپایی سالانه نزدیک به 180 کیلوگرم زباله بسته بندی تولید می کند. با مقابله با بسته بندی بیش از حد و طراحی بسته بندی های قابل بازیافت و قابل استفاده مجدد، می توان گامی بزرگ در جهت حفظ محیط زیست برداشت.

مزایای اقتصادی و اجتماعی:اقتصاد چرخشی علاوه بر مزایای زیست محیطی، فواید اقتصادی و اجتماعی متعددی نیز به همراه دارد. این رویکرد نوین، فرصت های شغلی جدیدی در زمینه های مختلف مانند بازیافت، تعمیر و نگهداری و طراحی محصولات پایدار ایجاد می کند. با افزایش جمعیت جهان، تقاضا برای مواد اولیه نیز سیر صعودی به خود گرفته است. اما این منابع حیاتی محدود هستند و وابستگی به آنها، چالش های متعددی را به همراه دارد. اقتصاد چرخشی با کاهش وابستگی به منابع اولیه و افزایش بهره وری، راه حلی پایدار برای این چالش ها ارائه می دهد.

گذار به اقتصاد چرخشی، طلوعی درخشان بر تار و پود اقتصاد کشورها است. این رویکرد نوین، دریچه ای نو به سوی رونق اقتصادی و رفاه جامعه می گشاید. رقابت پذیری در سایه این رویکرد، جانی دوباره می گیرد و نوآوری، شتابی فزاینده به خود می گیرد. رشد اقتصادی با قدرتی مضاعف، زمینه را برای ایجاد فرصت های شغلی جدید فراهم می کند. اقتصاد چرخشی، در تقابل با مدل های سنتی خطی، مدلی پایدار و سازگار با محیط زیست ارائه می دهد. در این مدل، مواد و محصولات تا حد ممکن در چرخه اقتصادی باقی می مانند و از دور ریختن آنها جلوگیری می شود. در سایه اقتصاد چرخشی، نوید اتفاقات زیادی داده می شود. اتحادیه اروپا، پیش بینی خلق 700هزار شغل جدید تا سال 2030 را در پرتو این رویکرد نوین ارائه می دهد. شغل هایی که نه تنها رفاه جامعه را ارتقا می بخشند، بلکه گامی موثر در جهت کاهش نرخ بیکاری نیز به حساب می آیند. طراحی مجدد مواد و محصولات با رویکرد چرخشی، موتور محرکه نوآوری در بخش های مختلف اقتصاد خواهد بود. محصولاتی بادوام تر و نوآورانه تر که کیفیت زندگی را برای مصرف کنندگان ارتقا می دهد.

ایده اقتصاد چرخشی، با نوید رهایی از تار و پود اقتصاد خطی سنتی و گامی در جهت حفظ محیط زیست، در سال های اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. اما آیا عملیاتی کردن این ایده، واقعا ممکن است؟ بلومبرگ، در گزارشی به بررسی چالش های پیش روی اقتصاد چرخشی می پردازد. ایجاد یک چرخه تولید کاملا خودبسنده، تقریبا غیرممکن است. همیشه به ورودی های جدید نیاز خواهد بود و مقداری زباله نیز تولید خواهد شد. اندازه گیری دقیق تاثیرات زیست محیطی اقتصاد چرخشی نیز چالشی دیگر است. این مفهوم، دامنه وسیعی را شامل می شود، از بهبود سیستم های بازیافت تا استفاده از فناوری برای ساده سازی اقتصاد اشتراک گذاری. هزینه اولیه بالای ایجاد یک اقتصاد چرخشی، مانع دیگری در مسیر تحقق این ایده است. سازمان ها برای سرمایه گذاری در فناوری های جدید و آموزش کارمندان و مصرف کنندگان برای تطبیق با عادات جدید، به منابع مالی قابل توجهی نیاز دارند.

در دنیای امروز، تار و پود اقتصاد خطی، با چالش های زیست محیطی متعددی روبه رو است. انباشت زباله ها، استخراج بی رویه منابع طبیعی، و تغییرات آب و هوایی، تنها بخشی از این چالش ها هستند. اقتصاد چرخشی، با رویکردی نوین، به دنبال رهایی از بند این چالش ها و گامی در جهت حفظ محیط زیست است. سرمایه گذاری در زنجیره های تامین اقتصاد چرخشی، کلیدی ترین عامل در تحقق این ایده است. این رویکرد، شامل تغییراتی بنیادین در چرخه تولید و مصرف می شود. استفاده از مواد بازیافتی، افزایش طول عمر محصولات، و بهبود بازیابی آنها در پایان چرخه عمرشان، از جمله این تغییرات هستند. شرکت های پیشرو در این زمینه، گام های موثری برداشته اند. شرکت های اس.سی. جانسون اند سان و یونی لیور با تولید بسته های قابل شارژ مجدد برای مواد شوینده و پاک کننده ها، و شرکت زیمنس گامسا با نصب اولین توربین های بادی با تیغه های قابل بازیافت در آلمان، نمونه هایی از این تلاش ها هستند. علاوه بر شرکت ها، سرمایه گذاران نیز در این تغییر رویکرد نقشی مهم ایفا می کنند.

صندوق اقتصاد چرخشی شرکت بلک راک با دارایی تحت مدیریت نزدیک به دو میلیارد دلار، به سرمایه گذاران امکان حمایت از شرکت های در حال گذار به مدل جدید را می دهد. مصرف کنندگان نیز در این میان، نقشی اساسی دارند. گرایش روزافزون به خرید لباس ها و مبلمان دست دوم، نشان دهنده آگاهی عمومی از ضرورت حفظ محیط زیست و گامی در جهت حمایت از اقتصاد چرخشی است. با وجود چالش هایی مانند هزینه اولیه بالا و نبود دانش کافی، مزایای بالقوه اقتصاد چرخشی انکارناپذیر است. کاهش ضایعات، حفظ منابع طبیعی، ارتقای کیفیت زندگی، و ایجاد فرصت های شغلی جدید، تنها بخشی از این مزایا هستند. مسیر پیش رو، مسیری دشوار اما ضروری است. همکاری دولت ها، صنایع و افراد، کلیدی ترین عامل در تحقق این ایده خواهد بود. چرخه ای نو در حال شکل گیری است، چرخه ای که در آن به جای اسیرشدن در بند دور انداختن محصولات، رهایی آنها از طریق استفاده مجدد و بازیافت رقم می خورد. این رویکرد نوین، دریچه ای نو به سوی رونق اقتصادی و رفاه جامعه می گشاید.

برای حرکت به سمت اقتصادی چرخشی، کشورها در حال ایجاد تعهدات فرامرزی و توسعه برنامه های عملیاتی برای تشویق مصرف کنندگان و تولیدکنندگان هستند. کشورهایی مانند کانادا با ممنوعیت استفاده از پلاستیک های یک بار مصرف از جمله کیسه های خرید، قاشق و نی های پلاستیکی، فروشگاه ها و رستوران ها را به سرمایه گذاری در راه حل های سازگار با محیط زیست سوق می دهند. اتحادیه اروپا نیز در مارس 2020، برنامه اقدام جدیدی برای اقتصاد چرخشی را به تصویب رساند.