تلویزیون در ایام نمایشگاه کتاب هر ساله برنامه هایی را تدارک می بیند بسیاری از این برنامه ها به صورت مستقیم از نمایشگاه گزارش هایی را به آنتن می رسانند. رادیو و تلویزیون با آیتم ها و برنامه سازی هایی در این ایام با نویسندگان، ناشران و دغدغه هایشان همراهی می کند اما نیاز است در ایامی غیر از نمایشگاه، حرف های مهمی درباره کتاب و سرانه پایین مطالعه در کشور زد. به گزارش تسنیم، شاید اینجا بتوان نام برنامه «کتاب باز» را آورد که مدت زیادی است خبری از این برنامه نیست و هنوز هم تلویزیون نتوانسته تدبیری بیندیشد یک چنین برنامه تاثیرگذاری در حوزه کتاب ساخته شود. شاید از «دیدی نو» که ایوب آقاخانی، مجری کارشناس این برنامه است نام ببرند اما نمی توان این برنامه را جایگزین «کتاب باز» دانست که چند سالی برای برند شدن آن تلاش شد.ساخت و ادامه برنامه های تلویزیونی که بتواند مردم را با کتاب و فضای مطالعه در کشور آشتی دهد همواره لازم و ضروری بنظر می رسد؛ یک اتفاق ناخوشایند در نحوه برخورد صدا و سیما با موضوع کتاب و کتابخوانی خودنمایی می کند. به هرحال بررسی روند عملکرد رسانه ملی در این زمینه چه در دوره ای که تلویزیون با «کتاب فروشی هدهد» و آثاری این چنینی سعی می کرد رفاقت با کتاب را در میان مخاطبان خود نزدیک تر کند و چه بعدها که «کتاب» محور برنامه سازی در تلویزیون شد یا حتی زمانی که به واسطه حمایت بسیج صدا و سیما معرفی کتاب به عنوان تیزرهای تبلیغاتی در راستای ارتقاء سطح کتابخوانی در جامعه پخش شد تا امروز فراز و فرودهایی را تجربه کند، اما واقعیت اینجاست که تجربه نشان داده معرفی کتاب با پخش آثار اقتباسی یکی از موفق ترین شیوه های به کارگرفته شده از سوی رسانه ملی برای توسعه کتابخوانی در جامعه بوده و هست. فارغ از این انتقاد که برنامه ای تاثیرگذار در حوزه کتاب ساخته نشده و روی آنتن نیست، می توان به فقدان سریال سازی و اثر نمایشی که کتاب و علاقه مندی به کتاب را نشان دهد نیز اشاره کرد. در کنار همه این ها از تبلیغات در حوزه کتاب هم خبری نیست. یعنی در واقع انتقادهای زیادی به تبلیغات بازرگانی تلویزیون و شبکه نمایش خانگی وارد می شود تبلیغاتی که گاهی حتی خانواده ها را در شرایط سخت اقتصادی امروز رنج می دهد و واقعا تلویزیون می تواند بخش کوچکی از آن را در اختیار محصولات فرهنگی همچون کتاب بگذارد. جایگاه کتاب آنچنان والاست و اهمیت مطالعه نکته ای است که نباید در رسانه ملی و قاب تصویرش مورد بی توجهی قرار بگیرد، چون هرچند تلویزیون به دلیل مشکلات بودجه ای به تبلیغات بازرگانی نیاز دارد؛ اما مدیران رسانه ملی می توانند براساس استانداردها و اصول فرهنگی که برای پخش آگهی دارند، بخش کوچکی از آن را همچون تبلیغ سریال های خانگی که اقدام بسیار به جا و مهمی بود برای تبلیغ کتاب، سینما، تئاتر و موسیقی هم اختصاص دهد. البته گروهی بر این باورند در شرایط سخت اقتصادی تبلیغ کتاب کمکی به افزایش سرانه مطالعه مخاطبان نمی کند و برخی دیگر تاکید دارند در میان این همه تبلیغات رنگارنگ، کتاب هم می تواند جایگاه خود را داشته باشد. در کنار این اتفاق توصیه می شود دوباره قصه گویی برای کودکان و نوجوانان در رادیو و تلویزیون رونق پیدا کند؛ به جای همان جیغ و دست و هوراهای مرسوم که کودکان را به کتابخوانی سوق دهد نه اینکه بیشتر بازی های کامپیوتری و غیرفیزیکی روی بیاورند. روزهایی که اقتباس از کتاب برای ساخت فیلم و سریال به اوج جذابیت خودش رسیده است. البته تلویزیون به این واسطه می تواند در تبلیغ و معرفی کتاب هم موثر عمل کند. شیوه ای که به گفته منتقدان و کارشناسان حوزه کتاب یکی از مناسب ترین ها و البته اثرگذارترین ها است و خوشبختانه علی رغم برخی مشکلات گذشته دو سه سال اخیر تولید چنین آثاری در رسانه ملی به اوج خود رسیده است. به عنوان مثال کاری که مرحوم پوراحمد با «قصه های مجید» براساس داستان های جذاب هوشنگ مرادی کرمانی انجام داد و بعدها سریال های اقتباسی دیگری مثل «کوچک جنگلی» و «وارش» روانه کنداکتور پخش شدند. این تجربه خوب و دستاوردهای مناسبش عاملی شد تا در فصل جدید ساخت سریال های اقتباسی در میان سریال های خانگی اتفاقات خوبی هم تجربه شود که گویا ادامه دار هم شده چون از «زخم کاری» به «یاغی» رسیدیم و در قاب تلویزیون هم به «سوران» رسیدند و جای بسیار خوشحالی دارد که این روند به تولید آثار کودکانه هم رسید و داستان های کتاب «حکایت های کمال» به سریال تبدیل و سریال «وارش» براساس فیلمنامه جابر قاسمعلی با اقتباس از رمان «مهاجران» نوشته هاوارد فاست نویسنده آمریکایی ساخته شد. به هرحال روند مثبت یاد شده اخیرا با «سووشون» نرگس آبیار، اثری اقتباسی که براساس نخستین رمان سیمین دانشور است و اکنون در آستانه پخش قرار دارد، ادامه یافت. اما به نظر می رسد موضوع اقتباس اگر بخواهد جدی تر پیش برود به تعبیر برخی از ناشران و مولفان بهتر است از کتاب های ایرانی و یا حتی نمایشنامه های ایرانی استفاده شود در حالی که حداقل می توان در فهرست بسیاری از تئاترهای ساخته شده به نام، این نکته را به وضوح مشاهده کرد بدون شک بسیاری از تئاترهای ما یا از نمایشنامه های خارجی و یا کتاب های ترجمه بهره برداری می کنند. در کنار این دست کارهای بلند، نباید تولید برنامه های کوتاه که در اصول فنی به آنها موشن نمایش نیز می گویند، نادیده گرفته شود. چرا که این نوع برنامه سازی می تواند علاوه بر کاهش هزینه های تولید برای معرفی کتاب را برایمان به ارمغان آورد بلکه قطعا راه و نمونه ای آزمون پس داده در ایجاد یا افزایش انگیزه مطالعه در میان مخاطبان رسانه ملی کشورمان است و نمونه موفق آن را می توان در موشن نمایشی برای حوزه احکام ساخته شد و شبکه سه آن را روی آنتن برد دید.