شاخصه های کیفیت محیطی در شناسایی اولویتهای مداخله در محدوده بافت فرسوده شهر بندر لنگه

کیفیت یک فضا در شهر از برآیند مولفه هایی حاصل می شود که با شناسایی کارکردها و تاثیرات مناسب هریک از آنها بر فضا میتوان راهکارهایی برای بهبود کیفیت فضاهای شهری ارائه داد. در رابطه با بافتهای فرسوده این امر از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این نوع بافت، بسیاری از فضاها دچار فرسایش شده و مولفه های کیفی آن دچار نقصان است که در طول زمان این مسئله خود موجب از بین رفتن حیات یک بافت و محیط پیرامون آن میشود. بنابراین توجه به کیفیات محیطی بافتهای فرسوده یکی از مهمترین عوامل در شناسایی محدوده های هدف جهت مداخله در آن خواهد بود. حال سوال این است که آیا میتوان روشی جهت شناسایی و تاثیرگذاری شاخصهای کیفی در محدوده بافتهای فرسوده ارائه کرد؟ و آیا نتایج این تاثیرگذاری قابل مشاهده خواهد بود؟
به نظر میرسد در شناسایی و مداخله در بافتهای فرسوده شهرهای کشورمان توجهی به شاخصهای کیفی محیط نشده و پیشینه قابل توجهی از این مباحث در مطالعات بافتهای فرسوده مشاهده نمیشود. به همین دلیل در این مقاله سعی بر آن است تا با مطالعات رئوس مباحث مربوط به کیفیات محیطی و شناسایی چگونگی تاثیرگذاری آن بر شاخصهای مداخله در بافتهای فرسوده قدمهای اولیه در این راه برداشته شود. بنابراین فرض بر این خواهد بود که شاخصهای کیفی محیط که شامل شاخص عملکردی، تجربی زیباییشناختی و شاخص زیست محیطی به عنوان پارامترهای تاثیرگذار آن معرفی میشود، میتواند به عنوان شاخصهای تاثیرگذار در شناسایی و مداخله در بافتهای فرسوده مورد استفاده قرار گیرد.
در این مقاله به منظور بررسی معیارهای کیفی در بافتهای فرسوده، اقدام به تهیه الگویی مناسب با طبقه بندی شاخصه هایی در کنار شاخصه های مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی شده است که در نهایت با سنجش و تحلیل هریک از شاخصه های کیفی، نیاز به ارتقا یا ایجاد آن در فضا قابل رویت شود. به این ترتیب در راستای شناسایی و اولویتبندی حوزه های مداخله در بافتهای فرسوده، هریک از این حوزه ها را میتوان از باب معیارهای کیفی قیاس کرده و با وزندهی این شاخصها و زیرمعیارها به روش AHP، حوزه های مداخله را شناسایی و گونه مداخله متناسب با ویژگی های آن را نیز پیشنهاد کرد. در روند پژوهش، این الگو در نمونه موردی بافت فرسوده بندرلنگه مورد ارزیابی قرار میگیرد و اثر مثبت شاخصه های کیفی در کنار مصوبات شورای عالی معماری و شهرسازی مشخص میشود.