کلام جدید و حقوق اسلامی (معرفت عصری و پویایی فقه)

در نوشتار پیشین نظریه ای که به زعم پویایی فقه وحی نبوی را به تجربه دینی فروکاست نقل و نقد کردیم. این مقاله نیز در صدد پاسخ دادن به این پرسش است که آیا پویایی فقه بر پایه معرفت عصری مبتنی شده است؟ دیدگاهی که نگارنده به نقد آن پرداخته معتقد است چون معرفت فقهی بخشی از معارف دینی مرتبط با سایر معارف بشری است و این معارف متکاملند، پس معرفت فقهی در صورتی که خود را با آنها هماهنگ کند، پا به پای آنها در حال تکامل خواهد بود. از این رو، معرفت فقهی باید خود را در آغوش معارف بشری به پیش ببرد، در غیر این صورت از کاروان تکامل عقب خواهد ماند لذا فقها برای فهم کامل تر و عصری تر فروع فقهی باید فهم بشری خود از جهان و طبیعت را کامل تر و عصری تر کنند.