شعور حرف زدن، شعور حرف شنیدن

یکی از حقوق شهروندان در نظام اسلامی، حق اظهارنظر در برابر حاکمان است. این حق اختصاص به مطرح کردن مسائل شخصی ندارد و آنان می توانند نظرات خود را درباره همه مسائل جامعه، به عالیترین مقامات ارائه کنند. از اینرو در منابع اسلامی، از وجود «حجاب» و مانع بین حاکمان و مردم مذمت شده و در متون فقهی نیز، به حرمت یا کراهت آن فتوا داده اند. فلسفه اساسی این حکم آن است که فرمانروایان بتوانند مستقیما واقعیتهای جامعه را از زبان شهروندان بشنوند و به گزارشهایی که از سوی کارگزاران و ماموران خود دریافت می کنند، بسنده نکنند چرا که در این صورت از «واقعیتها» دور می مانند.