ارزیابی کمی و مالی تولید و برداشت محصولات غیرچوبی جنگل های ارسباران (زغال اخته (Cornus mas)

در اقتصاد روستایی و معیشتی، نقش و سهم محصولات غیرچوبی جنگل در زندگی روزمره و رفاه مردم به خاطر تنوع زیاد بسیار مهم است. این پژوهش به ارزیابی کمی و مالی تولید و برداشت محصول غیرچوبی عمده (زغال اخته) جنگل های سامان عرفی روستای کلاله علیا پرداخته است. داده های پژوهش با استفاده از ابزارهای پرسشنامه و مشاهدهای مستقیم جمع آوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های کمی تولید و برداشت و نیز شاخص های ارزیابی مالی مانند درآمد خالص، سهم درآمد حاصل از برداشت میوه از درآمد کل سالانه خانوار و ارزش افزوده بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که میزان کل میوه تولیدی در جنگل های سامان عرفی این روستا برابر با 41791 کیلوگرم و میانگین تولید در هکتار زغال اخته، 1194 کیلوگرم در هکتار می باشد. کل و میانگین میوه برداشت شده توسط خانوار در یک دوره یک ماهه برداشت در تابستان 1386 به ترتیب برابر با 2054 و 64 کیلوگرم می باشد که از این میزان 18 درصد به خود مصرفی تعلق می گیرد و مابقی بصورت فرآوری شده (میوه خشک) به فروش می رسد. بر این اساس، میانگین درآمد خالص هر خانوار از محل برداشت میوه زغال اخته، در یک دوره برداشت حدود 946 هزار ریال می باشد. متوسط سهم درآمد حاصل از برداشت میوه در دوره برداشت نسبت به درآمد کل سالانه، 85/3 درصد برآورد گردید. این بررسی نشان داد که میانگین ارزش افزوده حاصل از فرآوری هر کیلو میوه خام در سال 1386، سه برابر ارزش افزوده برداشت میوه خام می باشد. بر این اساس، ارزش افزوده حاصل از فراوری میوه 77 درصد ارزش افزوده کل را تشکیل می دهد. با این وجود، میزان برداشت مردم محلی از این گونه 2054 کیلوگرم یعنی تنها حدود 5 درصد از میزان تولید را تشکیل می دهد.