بررسی آماری تغییرات رسوب معلق و تحلیل عوامل موثر (مطالعه موردی: ایستگاه مندرجان)

بار معلق بخش عمده رسوب حمل شده توسط رودخانه ها را تشکیل می دهد. نتایج اندازه گیری بار معلق معمولا در بررسی ها و پژوهش های در ارتباط با فرسایش و رسوبدهی، مهندسی منابع آب، آبخیزداری مورد استفاده قرار می گیرد. رسوب ناشی از فرسایش حوزه های آبخیز از مهم ترین مشکلات مدیریت حوزه های آبخیز است. استفاده از روش های آماری برای تحلیل آمار رسوبدهی حوزه های آبخیز یکی از رهیافت های مهم بررسی روند رسوب زایی در حوزه های آبخیز است. در این مطالعه آمار رسوب دهی ایستگاه مندرجان در دوره زمانی 1358-1383 مورد بررسی قرار گرفت. آمار توصیفی و روند تغییرات آن نشان داد سری مشاهداتی (با میانگین و انحراف معیار به ترتیب 66/59 و 47/348 میلیگرم بر لیتر) دارای روند کاهشی است و در سطح 5 درصد معنی دار است. با این وجود، رسم نمودار تجمعی سری استاندارد شده وجود سه دوره متفاوت را نشان داد، به طوری که مقادیر آماره من-کندال برای سه سری مشاهداتی به ترتیب 265/0، 119/0-، و 166/0- است و به ترتیب در سطح 1، 5 و 10 درصد معنی دار هستند. سه آزمون مقایسه میانگین ها، واریانس ها و تابع توزیع احتمال با استفاده از آزمون های ناپارامتری نشان داد بین سه سری مشاهداتی اختلاف معنی داری از لحاظ میانگین، انحراف معیار و تابع توزیع فراوانی وجود دارد. این موضوع، به ویژه تفاوت واریانس گروه دوم و سوم نشان دهنده تغییرات رسوب دهی و کاهش آن در دوره سوم به دلیل عملیات آبخیزداری انجام شده در سطح 7135 هکتار به همراه احداث 174 مورد سازه های کنترل فرسایش و سیل با حجم اجرایی 3815 مترمکعب در حوزه آبخیز مندرجان بوده بوده است. باتوجه به انباشت و ذخیره 3/275232 مترمکعب رسوب در نتیجه وجود سازه ها و عملیات آبخیزداری، اهمیت اجرای این طرح ها در سطح حوزه های آبخیز در اولویت می باشد.