جامعه دوران گذار و گفتمان پسااستعماری تاملی در بحران علوم اجتماعی در ایران

در این نوشتار، براساس تفسیری نظرورزانه از بحران علوم اجتماعی در ایران به پرسش از این مسئله می پردازیم که آیا رویکرد نظری پسااستعماری می تواند، اگرنه در رفع، لااقل در طرح پروبلماتیک این بحران یاری رسان باشد؟ بحران علوم اجتماعی از جنس شناخت شناسانه است و در غلبه بی چون وچرای پارادایم مدرنیزاسیون تجلی می یابد. تداوم و غلبه این پارادایم بر علوم اجتماعی، در شرایط تکوین و تطور آن به مثابه زائده ای از صورت بندی های گفتمانی حاکم در دوران معاصر (گفتمان مشروطه و گفتمان دینی)، پی جویی می شود. این صورت بندی های گفتمانی ناظر بر فرآیندهای دولت و ملت سازی، حاصل درونی سازی یا وارونه سازی گفتمان شرق شناسی هستند و نظام دانش اجتماعی ای را امکان پذیر می سازند که تاریخ های متکثر تجربه مدرنیته ما را در دستگاه مفهومی دوگانه خود به رویارویی سنت و تجدد فرو می کاهد و بدین گونه دریافت یا فهم ناپذیر می کند. در بخش پایانی نوشتار، به شرح مدخل گونه رویکرد نظری پسااستعماری (شرایط تاریخی شکل گیری، مبانی فلسفی و روش شناختی و مفاهیم اساسی آن) می پردازیم.