جهانی شدن و روندهای جدید سیاسی در کشورهای عرب منطقه خلیج فارس

در سال 2011 میلادی، شاهد شکل گیری تحولات و جنبش هایی هستیم که منطقه خلیج فارس را دربرگرفته و حکومت های عرب منطقه را در آستانه تحولات عمیق سیاسی قرار داده است. شاید بتوان این مقطع را نقطه اصلی چرخش سیاسی در کشورهای عربی و نویددهنده فضای ساختاری جدیدی در منطقه خلیج فارس قلمداد نمود. پرسش اصلی مقاله آن است که جهانی شدن چه تاثیری بر تقویت بنیادهای (بستر و پیش شرط های) مردم سالاری در این کشورها گذاشته است؟ فرضیه مورد آزمون آن است که فرایندهای ناشی از جهانی شدن، وضعیت دوگانه ای را پیش روی کشورهای عرب منطقه خلیج فارس قرار داده است: از یک سو، موجب شکل گیری بنیان های فرهنگی و اقتصادی مردم سالاری و تقویت نیروهای سیاسی جدید شده است، و از سوی دیگر ساختارهای سیاسی سنتی در برابر این روندها مقاومت می کنند. در این مقاله، متغیرهای فرهنگی، اقتصادی و سیاسی به عنوان متغیرهای میانجی تحقیق مد نظر قرار گرفته است. در بعد فرهنگی می توان به گذار از جامعه سنتی به جامعه جدید، تاثیر انقلاب اسلامی ایران، ارتقا و افزایش سواد و آگاهی در جامعه؛ در بعد اقتصادی به آزادسازی تجاری، تقویت بخش خصوصی؛ و در بعد سیاسی به افزایش فرایند مشارکت مردم اشاره نمود؛ بدین معنا که جهانی شدن از طریق فرهنگ، اقتصاد و سیاست بر ساختار جوامع خلیج فارس در راستای تحقق بنیادهای دموکراتیک تاثیر گذاشته و امید به پدید آمدن مردم سالاری در میان مدت یا طولانی مدت را محقق ساخته است.