دستور عدم احیا در جوامع مختلف و ضرورت وجود راهنمای اخلاقی کشوری

در اواخر دهه 1960 برخی از مقالات پزشکی به بیان زجر شدید بیماران بدحال مبتلا به بیماری های لاعلاج، به دلیل انجام مکرر فرایند احیای قلبی - ریوی (CPR) پرداختند. این موضوع حاکی از آن بود که با وجود اثربخشی فرایند احیا در نجات جان بیماران مبتلا به ایست قلبی - تنفسی، لیکن کاربرد معمول آن برای همه ی بیماران، مشکلاتی را به وجود آورده بود. مروری بر مطالعات نشان می دهند که طرز برخورد با بیمارانی که در روزها و ساعات پایانی عمر خود به سر می برند همواره برای کادر درمانی از جمله پزشکان و پرستاران، یک معضل محسوب شده و تصمیم گیری در مورد ادامه ی اقدامات درمانی در این بیماران، یکی از مهارت های اساسی مورد نیاز کادر سلامت است. چالش های علمی، اخلاقی، دینی و حقوقی متعددی در این حیطه وجود دارد که گاه تصمیم گیری را دشوار می سازند.
در این مطالعه، ضمن مرور کلی مطالعات منتشر شده در زمینه ی عدم احیا در جوامع مختلف در 30 سال اخیر که طی آن ها دیدگاه های کادر درمانی بهداشتی اعم از پزشک و پرستار با یکدیگر مقایسه شده اند، سعی شده است با نگاهی جدید موضوع از دیدگاه اسلامی بررسی شود. هم چنین، راهنماهای بالینی که در زمینه ی عدم احیا توسط کشورهای مختلف مانند آمریکا، انگلستان و عربستان سعودی تهیه شده است نیز مورد کنکاش قرار گرفتند. برای جست وجوی این مطالعات، منابع اطلاعات کتاب شناسی الکترونیکی و پایگاه های معتبر اینترنتی متعدد استفاده شد و نیز جست وجوی دستی از منابع ذکر شده در برخی مقالات حاصله صورت پذیرفت. نتایج مطالعه نشان می دهد علیرغم مطالعات متعددی که در نقاط مختلف دنیا در زمینه ی DNR صورت پذیرفته است، کماکان پزشکان و کادر پزشکی در این امر با چالش مواجهند. در کشور ما، حسب ارزش ها و اعتقادات دینی، این امر نیازمند تبیین دقیق تری است تا از سردرگمی تیم مراقبت در بالین بکاهد. ارزش ها و عقاید پزشک و بیمار، ما را از متابعت صرف از راهنماهای سایر کشورها بازمی دارد و ضرورت تدوین دستورالعملی مبتنی بر فرهنگ ایرانی - اسلامی را واضح می سازد. آموزش و افزایش آگاهی گروه های مختلف ازجمله بیماران و عموم جامعه، شاغلان حرف پزشکی و مسوولان و سیاست گذاران سلامت در تمام جوامع و به طور خاص در کشور ما امری ضروری است.