تجزیه میانگین نسلها برای عملکرد و اجزای عملکرد در ذرت (Zea mays L.)

انتخاب روش های گزینشی و اصلاحی برای بهبود ژنتیکی ذرت یا هر گیاه زراعی دیگر عمدتا به نوع و مقدار نسبی اجزای ژنتیکی و وجود اثر متقابل غیر اللی بستگی دارد. در این پژوهش شش نسل (P1، P2،F1، F2، BC1، BC2) حاصل از دو تلاقی در ذرت، KE72012(P1) × K1263/1(P2) و B73(P1) × MO17(P2)، از نظر تعدادی صفات زراعی، از جمله عملکرد دانه و اجزای آن، در سال زراعی 1389 در ایستگاه کشاورزی طرق واقع در مرکز تحیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی ارزیابی شدند. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادی در سه تکرار به اجرا در آمد.. تفاوت معنی داری بین نسل ها از نظر کلیه صفات در هر دو تلاقی وجود داشت. اکثر اثرهای افزایشی، غالبیت، افزایشی × افزایشی، افزایشی × غالبیت و غالبیت ×غالبیت معنی دار بودند که بیانگر اهمیت اثر های افزایشی، غالبیت و اپیستازی در کنترل صفات زراعی در ذرت است. باوجود این، واریانس غالبیت از اهمیت بیشتری نسبت به واریانس افزایشی برای اکثر صفات، از جمله طول بلال، تعداد دانه در هر ردیف، تعداد ردیف دانه و عملکرد دانه، برخوردار بود که این نتایج تولید ارقام هیبرید را در ذرت توجیه می کند. مقادیر وراثت پذیری عمومی صفات از 0.29 تا 0.87 و از 0.42 تا 0.87 به ترتیب در تلاقی (KE72012(P1) × K1263/1(P2 و (B73(P1) × MO17(P متغیر بود. تعداد ژن های کنترل کننده عملکرد دانه در تلاقی B73(P1) × MO17(P2) 10 عدد و در تلاقی KE72012(P1) × K1263/1(P2) بین 3 تا 5 عدد برآورد شد.