بررسی تطبیقی و گونه شناسی نقوش فرشهای خشتی مناطق سامان و چالشتر (با تاکید بر خشت های درخت سرو، کاج و بید مجنون)

منطقه چهارمحال وبختیاری یکی از مناطق برجسته در حوزه هنرهای سنتی و صنایع دستی به خصوص فرش دست بافت است. فرش این منطقه به دلیل داشتن شاخصه هایی نظیر طرح، نقش و رنگ مختص خود جایگاهی ویژه در دنیای هنر و صنعت فرش دارد. اکثر مناطق و نواحی این استان به خصوص مناطق سامان و چالشتر علیرغم هم جواری جغرافیایی و مشترکات فرهنگی و اجتماعی در هنر بافندگی، دارای وجوه اشتراک و افتراق و گونه گونی طرح و نقش و عناصر بصری مختص خویش است. یکی از طرح های مشهور و برجسته منطقه چهارمحال به ویژه مناطق یاد شده، طرح خشتی است. این طرح و نقش مایه های موجود در آن دارای تنوعی است که نتایج و یافته های ناب حاصل از جست وجوهای میدانی این پژوهش شاخصه مهم آن است.
در این مقاله، نمونه هایی از اصیل ترین فرش های خشتی هر دو منطقه براساس قدمت و کیفیت بصری، انتخاب و بررسی شده و جایگاه مفاهیم و نقطه ثقل آن ها احصاء و طبقه بندی شده است تا علاوه بر معرفی وجوه اشتراک و افتراق فرش دو منطقه، سبک مناسب و تعریفشده ای برای احیای نقشه ها و به مرحله تولید رساندن آن ها معرفی شود تا از این طریق بتوان سهم بیشتری از بازارهای داخلی و خارجی به دست آورد. همچنین این مقاله نقش مایه های شاخص فرش ها را که شامل نقوش اصلی و فرعی و ریز نقش ها می شود، شناسایی و معرفی کرده است. پژوهش حاضر به روش میدانیکتابخانه ای تهیه شده و از نوع تحلیلیتوصیفی است.
اهداف مقاله:1. طبقه بندی و معرفی نقوش، شناسایی وجه اشتراک و افتراق نقش مایه ها، بررسی نگاره های درختی شاخص (سرو، کاج و بید مجنون) 2. معرفی اصول علمی و استاندارد طراحی در فرش های خشتی مناطق سامان و چالشتر.
سوالات مقاله:1. وجوه اشتراک و افتراق فرش های مناطق سامان و چالشتر کدام است؟
2. ارکان شاخص پایدار و ضابطه های علمی به منظور تشخیص اصالت طرح و کیفیت فرش دستباف کدام است؟