وقوع نماتد سیست طلایی سیب زمینی (Globodera rostochiensis) و پراکنش آن در استان همدان

سیب زمینی با سطح زیر کشت حدود 26000 هکتار در استان همدان دارای اهمیت ویژه ای بوده و سهم مهمی در اقتصاد منطقه و ملی دارد. طی بررسی هایی که در بهار و تابستان 1387 از مزارع سیب زمینی شهرستان بهار صورت گرفت، در قسمت هایی از مزارع با سطح حدود 10 تا 200 متر مربع به صورت لکه ای علامت های کم رشدی و کمبود شدید مواد غذایی مشاهده و برگ های گیاهان آلوده چرمی، زبر و دچار پیری زودرس و مرگ شده بودند. در نمونه برداری از گیاهان آلوده و بررسی ریشه ها، نماتدهای ماده به شکل سیست در سطح ریشه ها مشاهده شد. در آزمایشگاه لاروهای سن دو با استفاده از روش سانتریفوژ استخراج و سیست ها در زیر میکروسکوپ تشریح از سطح ریشه ها جدا شدند. پس از بررسی مشخصات ریخت شناسی و ریخت سنجی سیست ها و لاروهای سن دوم گونه Globodera rostochiensis (Wollenweber، 1923) Behrens،1975 در نمونه های آلوده تشخیص داده شد. شناسایی مولکولی نیز با استفاده از پرایمرهای اختصاصی گونه های G. rostochiensis و G. pallida انجام گرفت که نتایج مطالعه میکروسکوپی را در تایید گونه G. rostochiensis تکمیل نمود. با توجه به اهمیت این نماتد قرنطینه ای و خسارت زا، بررسی و نمونه برداری از کلیه مزارع سیب زمینی استان انجام گرفت و پراکنش بیماری در منطقه تعیین گردید. از بیش از 90 درصد بوته های آلوده به نماتد قارچ عامل بیماری شانکر رایزوکتونیایی جداسازی شده و میانگین شدت توسعه شانکر در ساقه های زیرزمینی براساس شاخص آلودگی(صفر تا چهار) 9/2 تعیین گردید که ممکن است مبین بر هم کنش مثبت بین دو عامل بیمارگر فوق باشد. میزان پراکنش نماتد در شهرستان بهار 81 مزرعه آلوده به وسعت 450 هکتار با تراکم آلودگی 213 لارو و تخم در هر گرم خاک و در شهرستان همدان 9 مزرعه آلوده به وسعت 73 هکتار با تراکم 100 لارو و تخم در هر گرم خاک بود.