شناسایی و بررسی توزیع مکانی و زمانی چرخندهای برون حاره

در پژوهش حاضر، شناسایی، فراوانی و چگونگی رفتار چرخندهای برون حاره در فصول مختلف سال، برای نمونه در سال 1996-1995 م. مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این کار از داده های ارتفاع ژئوپتانسیل با تفکیک زمانی 6 ساعته و تفکیک مکانی 5/2*5/2 درجه قوسی در ترازهای (500، 600، 700، 850، 925، 1000) که از پایگاه داده ی جوی (NCEP/NCER) برداشتی، استفاده شده است. مطالعات گذشته نشان دهنده ی آن است که سهم زیادی از بارش ایران ناشی از چرخندهای برون حاره می باشد و از آنجا که ایران کشوری است که توزیع زمانی و مکانی بارش آن ناهماهنگ است پرداختن به این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. شناسایی چرخندها، با در نظر گرفتن دو شرط بوده است که عبارتند از: 1- نقاطی که ارتفاع ژئوپتانسیل آنها نسبت به 8 همسایه پیرامونش کمینه باشد، 2- میانگین منطقه ای بزرگی شیو ارتفاع ژئوپتانسیل بر روی 9 نقطه موجود در پنجره حداقل 100 متر بر 1000 کیلومتر باشد. نتایج این بررسی نشان می دهد که در کلیه ترازها چرخندها در فصول زمستان و پاییز با تفاوت بسیار کم بیشترین فراوانی را دارند، با این تفاوت که توزیع فراوانی در فصل زمستان نسبت به دیگر فصول یکنواخت تر و تمایل پهنه های چرخندی به طرف عرض های پایین تر است. از بارزترین ویژگی های فصول سرد حضور پهنه های چرخندی در منطقه ی مدیترانه است. فصل بهار از نظر فراوانی چرخندی در رتبه سوم قرار دارد. چرخندهای تابستان از نظر فراوانی با اختلاف زیاد کم ترین مقدار را دارند. اصلی ترین رخداد چرخندی فصل تابستان و بهار چرخند گنگ می باشد که در نقشه های تراز 1000 و 925 هکتوپاسکال دیده می شود که بارش های تابستانی و بادهای 120 روزه سیستان در جنوب شرق ایران با شکل گیری این سامانه در ارتباط می باشند.