اثر شرایط رطوبتی خاک و کودهای آلی و شیمیایی بر ویژگی های رشد و کارآیی مصرف آب برنج در یک خاک قلیایی غیرآهکی

در یک تحقیق گلخانه ای، اثر شرایط رطوبتی خاک، لجن فاضلاب و کودهای شیمیایی بر ویژگی های رشد و کارآیی مصرف آب گیاه برنج (Oryza sativa L.) رقم علی کاظمی در یک خاک قلیایی غیرآهکی با بافت شن لومی بررسی گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی شامل شرایط آب خاک در سه سطح (غرقاب دایم، غرقاب متناوب و اشباع متناوب) و منبع و مقدار کودهای آلی و شیمیایی در 10 سطح]شاهد، 100% کودهای شیمیایی (8/434 میلی گرم اوره، 08/66 میلی گرم KH2PO4، 40 میلی گرم KCl، 50 میلی گرم FeSO4.7H2O، 48/38 میلی گرم MnSO4.H2O، 28/21 میلی گرم ZnSO4.7H2O و 86/7 میلی گرم CuSO4.5H2O بر کیلوگرم خاک)، 20 گرم لجن فاضلاب بر کیلوگرم خاک با و بدون 50% کودهای شیمیایی، 40 گرم لجن فاضلاب بر کیلوگرم خاک با و بدون 50% کودهای شیمیایی، 20 گرم کود مرغی بر کیلوگرم خاک با و بدون 50% کودهای شیمیایی و 40 گرم کود مرغی بر کیلوگرم خاک با و بدون 50% کودهای شیمیایی[و در سه تکرار انجام شد. در پایان دوره رشد، تعداد پنجه و برگ در بوته، ارتفاع و قطر ساقه، طول و حجم ریشه و وزن خشک بخش هوایی و ریشه اندازه گیری و کارآیی مصرف آب محاسبه شد. نتایج نشان داد که مصرف 20 و 40 گرم کود مرغی بر کیلوگرم خاک به دلیل افزایش شوری محلول خاک مانع رشد برنج گردید. مصرف 20 و 40 گرم لجن فاضلاب بر کیلوگرم خاک تعداد پنجه و برگ در بوته، ارتفاع و قطر ساقه، طول و حجم ریشه، وزن خشک بخش هوایی و ریشه و کارآیی مصرف آب را نسبت به شاهد و 100% کودهای شیمیایی به طور معنی داری افزایش داد. افزودن 50% کودهای شیمیایی به 40 گرم لجن فاضلاب بر کیلوگرم خاک اثر معنی داری بر تعداد پنجه و برگ در بوته، ارتفاع ساقه، حجم ریشه، وزن خشک بخش هوایی و ریشه و کارآیی مصرف آب برنج نداشت. بیشترین تعداد پنجه در بوته، قطر ساقه، طول ریشه و نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه در تیمار غرقاب دایم مشاهده شد. بیشترین کارآیی مصرف آب گیاه برنج در تیمار اشباع متناوب بود. اثر شرایط آب خاک بر ارتفاع گیاه، تعداد برگ در بوته و وزن خشک بخش هوایی معنی دار نبود. به طور کلی، تیمار اشباع متناوب با مصرف 40 گرم لجن فاضلاب بر کیلوگرم خاک برای دستیابی به رشد مطلوب برنج و افزایش کارآیی مصرف آب توصیه می شود.