بررسی علل حذف گاو شیری در گاوداری های صنعتی استان تهران و رابطه آن با ظرفیت واحدها

طبق آخرین اطلاعات موجود در کشور تعداد 7816 واحد گاوداری صنعتی شیری با مجموع 847500 راس گاو و گوساله اصیل به فعالیت تولیدی مشغول می باشند. میزان حذف1 زیاد در مزارع گاو شیری ضمن ایجاب هزینه سنگین برای تامین تلیسه جایگزین، با توسعه گله در تقابل می باشد. طرح حاضربه منظور مطالعه میزان وعلل حذف گاو شیری و بررسی دلایل حذف آنها در گاوداری های صنعتی بالای صد راس در استان تهران اجرا گردیده است. در این پژوهش تعداد 199 واحد گاوداری صنعتی شیری بالای 100 راسی فعال تحت پوشش مرکز اصلاح نژاد دام کشور در استان تهران مربوط به سال 1388، بر اساس جمعیت گله به ترتیب صعودی مرتب و به دستجات ظرفیتی مختلف (100تا299- 300تا499-500تا999 و بیشتر از 1000 راس) با توجه به فراوانی آنها در هر طبقه ظرفیتی تقسیم شدند. سپس بر اساس روش انتصاب متناسب و به صورت تصادفی 25 درصد از واحدهای موجود در هر طبقه، جهت تجزیه و تحلیل آماری انتخاب گردیدند. نتایج نشان داد از تعداد 2523 راس گاو شیری حذف شده در سال 1388در این واحدها، بیشترین فراوانی برای علت حذف مربوط به سقط مکرر و عدم باروری با 4/29 درصد است. علت های مهم بعدی، غیر اقتصادی بودن با 18 درصد و بیماری های عفونی با 2/15 درصد رتبه های دوم و سوم را به خود اختصاص داده اند. سایر علل به ترتیب فراوانی عبارتند از: اختلالات متابولیکی(8/9 درصد)، ورم پستان(3/7 درصد)، مازاد بودن(3/5 درصد)، صدمات فیزیکی(1/5 درصد)، پیری(6/3 درصد)، نقایص ژنتیکی(5/3 درصد)، نیازمالی(1/2 درصد) و بالاخره سخت زایی (8/0 درصد). تاثیر ظرفیت بر علل حذف بسیار معنی دار است(001/0>p) و میزان حذف اختیاری در دستجات ظرفیتی یک تا سه بیشتر از میزان مورد انتظار، تحقق یافته است. این موضوع نشاندهنده مدیریت بهتر و موفق تر در این دستجات ظرفیتی می باشد. متقابلا در دسته چهارم ظرفیتی میزان حذف اختیاری 50 درصد کمتر از میزان مورد انتظار بوده است. به این معنی که دامدار به علت فراوانی حذف اجباری در گله قدرت انتخاب و حذف دام ها را از دست داده و دام ها به علل مختلفی که خارج از اراده دامدار می باشد، گله را ترک کرده اند.