بررسی تاثیر شیب و لایه بندی واحدهای سنگ شناسی کنگلومرایی و ماسه سنگی بر پوشش گیاهی مناطق خشک (مطالعه موردی: شهرستان لامرد، استان فارس)

سازند زمین شناسی بختیاری، سنگ بستر بخش وسیعی از مراتع جنوب استان فارس را تشکیل می دهد. دراین تحقیق اراضی توده سنگی کنگلومرایی و ماسه سنگی این سازند تفکیک شدند. سپس ویژگی های لازم در دو بخش میدانی و آزمایشگاهی برای مقایسه برخی از عوامل موثر بر درصد تاج پوشش گیاهی اندازه گیری شد. با توجه به تغییرات به وجود آمده در اثر فرسایش و زاویه لایه بندی سازند، شیب های کمتر از 100 درصد (عمود بر جهت امتداد لایه های سنگی) و شیب های بیش از 100 درصد (در سطح لایه های سنگی) برای نمونه برداری انتخاب شد. در هر منطقه در امتداد ترانسکت های 5 متری به طور جداگانه بر روی هرکدام از واحدهای سنگ شناسی فوق، مطالعات میدانی شامل اندازه گیری تعداد درزه در سه بعد عرض، عمق و طول در سه مقیاس کوچک، متوسط و بزرگ و درصد تاج پوشش گیاهی (در امتداد شیب) صورت گرفت. همچنین پس از نمونه گیری از خاک درزه ها در منطقه، خصوصیات خاک شناسی نیز در آزمایشگاه تعیین شد. نتایج حاصل از مقایسه خصوصیات خاک در سطح احتمال 05/0 نشان داد که از نظر درصد رطوبت خاک بین عمق های 10-0، 30-10 و 50-30 سانتیمتر بر روی هر دو نوع سنگ مورد مطالعه اختلاف معنی دار وجود دارد، به طوری که با افزایش عمق درصد رطوبت خاک افزایش می یابد. اما ازلحاظ سایر خصوصیات خاک مورد مطالعه بین آن ها اختلاف معنی داری دیده نمی شود. همچنین بر روی هر کدام از این واحدها اختلاف های معنی داری در سطح احتمال 05/0 بین خصوصیات درزه ها و درصد تاج پوشش گیاهی دیده شد. این تفاوت در میان سنگ های کنگلومرایی و ماسه سنگی و در بین دو شیب وجود داشت. همچنین بین درصد تاج پوشش گیاهی و تعداد درزه دارای عرض بزرگ و متوسط، عمق بزرگ و متوسط رابطه مستقیم و معنی داری در سطح 1% بر روی هر دو نوع سنگ شناسی مورد مطالعه وجود دارد. در پایان می توان نتیجه گرفت که تفاوت در خصوصیات درزه ها در بین دو واحد سنگ شناسی، مهم ترین عامل تعیین کننده درصد تاج پوشش گیاهی است. در ضمن تغییرات در خصوصیات درزه ها، افزون بر وابسته بودن به جنس سنگ به چگونگی لایه بندی و شیب سازند نیز وابسته است.