رابطه بین میزان شدت و وقوع بیماری پوسیدگی ذغالی سویا در استان گلستان

پوسیدگی ذغالی سویا که به وسیله قارچMacrophomina phaseolina ایجاد می شود یکی از بیماری های مهم سویا (Glycine max) در سرتاسر جهان است. تنها راه کنترل موثر این بیماری، استفاده از ارقام مقاوم می باشد. اما به علت فقدان روش های کارآمد برای ارزیابی بیماری در آزمایش های مزرعه ای، هنوز ژنوتیپ هایی با سطوح بالای مقاومت به بیماری شناسایی نشده اند. در این پژوهش روش های مختلف ارزیابی بیماری و نیز رابطه وقوع-شدت بیماری پوسیدگی ذغالی در مزارع سویای استان گلستان مورد مطالعه قرار گرفت. مقایسه دو شاخص درصد طول تغییر رنگ داخلی ساقه و شدت بیماری در ریشه و ساقه نشان داد که شاخص اول بیان گر میزان آلودگی واقعی مزرعه نمی باشد در حالی که شاخص دوم، همبستگی بالاتری (71/0ρc=) با میزان وقوع بیماری دارد. تجزیه و تحلیل های آماری برای تعیین رابطه کمی وقوع و شدت بیماری در مجموع داده های استان گلستان بر اساس مقایسه ضریب تبیین و آماره های خطای مدل ها نشان داد که مدل با تبدیل ریشه دوم برای هر دو متغیر با ضریب تبیین تصحیح شده (83/0=)، میانگین مربعات خطا (0125/0=MSe)، الگوی تصادفی در نمودار باقی مانده های خطا و نیز ضریب تبیین تبدیل برگشتی (72/0= ٭R2) بهترین برازش را با مجموع داده ها دارد. تجزیه و تحلیل داده ها در شهرستان های گرگان، علی آباد، کردکوی و رامیان که بیش ترین سطح زیر کشت سویا را دارا می باشند، نیز مناسب بودن این مدل را برای داده ها تایید نمود. بنابراین به کمک این مدل می توان سطوح مختلف شدت بیماری پوسیدگی ذغالی را با استفاده از مقادیر وقوع بیماری تخمین زد