وارون شدگی حوضه مزوزوییک در البرز مرکزی، شواهدی از تکامل پالئوگرابن طالقان - گاجره - لار

این مقاله مدلی برای وارونگی مزوزوییک گسلهای نرمال اولیه که به عنوان گسلهای مرز حوضه در درون پالئوگرابن طالقان-گاجره-لار «TGLP» در رشته کوه های البرز مرکزی عمل می کردند، ارائه می کند. بدین منظور داده های چینه شناسی مستند موجود از پالئوگرابن و جنوب البرز مرکزی به همراه داده های جدید ساختاری برداشت شده از هندسه و کینماتیک گسلهای مرز حوضه مورد استفاده قرار گرفتند. پالئوگرابن TGLP طی رخدادهای سیمرین آغازین و میانی و کرتاسه پایانی تکامل یافته است. چین های با خوابیدگی به سمت شمال در سنگهای پالئوزوییک به همراه توسعه برگوارگی سطح محوری در ارتباط با سیمرین آغازین و وارون شدن گسلهای مرز حوضه ای مشا و حسنکدر معرفی شده اند. طی سیمرین میانی (باژوسین) همزمان با باز شدن حوضه کاسپین، پالئوگرابن طالقان – گاجره - لار با رشد نیم گرابن گاجره در فرادیواره گسل مشا گسترش پیدا کرد. این نیم گرابن ضخیم ترین بخش سنگهای ژوراسیک در جنوب البرز مرکزی را دارا بوده و به عنوان دپوسنتر حوضه ژوراسیک در منطقه در نظر گرفته می شود. رخداد کرتاسه پایانی – پالئوسن آغازین با چین خوردگی و راندگی سنگهای ژوراسیک و کرتاسه همراه بوده و سبب وارون شدن پالئوگرابن طالقان – گاجره – لار در امتداد گسل مرزی طالقان گردید. ایجاد یک ناپیوستگی زاویه دار بین سازند ائوسن کرج و نهشته های مزوزوییک نتیجه این وارون شدگی بود. این رخداد که پالئوگرابن را به یک منطقه مرتفع تبدیل کرد، سبب نهشته شدن توالی ضخیم کنگلومرای سازند کرج در بیرون از پالئوگرابن گردید. تفسیر ارائه شده از تکامل مزوزوییک پالئوگرابن طالقان – گاجره – لار در البرز مرکزی یک یافته کلیدی است که قابل کاربرد برای پالئوگرابن های مشابه در رشته کوه البرز و منطقه قفقاز است.