کارایی روش شماره منحنی رواناب (CN- SCS) در برآورد رواناب در حوزه آبخیز تهم چای، شمال غرب زنجان

روش شماره منحنی رواناب (SCS-CN) به طور گسترده جهت پیش بینی رواناب مستقیم از رخدادهای باران استفاده می شود. در این روش نسبت نگهداشت اولیه (λ=Ia/S) به حداکثر ظرفیت نگهداشت (S) برابر 2/0 فرض شده است (2/0λ=Ia/S=). استفاده از نسبت نگهداشت اولیه (2/0) در خارج از منطقه ارائه مدل ممکن است منجر به برآورد غیرمنطقی از رواناب شود. بنابراین این مطالعه به منظور تعیین نسبت نگهداشت اولیه (λ=Ia/S) براساس تجزیه رخدادهای باران - رواناب انجام گرفت. داده ها شامل 58 رخداد باران - رواناب طی 15 سال (1380-1366) از اندازه گیری های رواناب در حوزه آبخیز تهم در شمال غرب زنجان بود. براساس نتایج، میزان رواناب برآورد شده برمبنای 2/0λ=Ia/S=، 7/26 برابر میزان رواناب مشاهده ای بود. رابطه ضعیفی بین رواناب مشاهده ای و برآوردی مشاهده شد (09/0(R2= و میزان خطای برآورد مدل 13/0 بود. مقدار نسبت نگهداشت اولیه ((Ia/S از 004/0 تا 008/0 و میانگین آن 006/0 بود. به منظور واسنجی مدل، شاخص ضریب نگهداشت اولیه به صورت 08 /0 اصلاح شد (S08/0Ia=). نتایج نشان داد که میزان رواناب مشاهده ای 4/1 برابر مقدار برآوردی با مدل واسنجی شده بود. رابطه نسبتا قوی بین رواناب برآورد شده با مدل واسنجی شده و رواناب مشاهده ای بود (01/0>P و41/0 R2=). زمانی که هفت رخداد بارندگی به دلیل شدت بارندگی کم (کمتر از 14/0 میلی متر در ساعت) و دو رخداد به دلیل بالاترین میزان بارندگی پنج روز پیش (بیشتر از 47/10 میلی متر)، از تحلیل آماری حذف شدند، نسبت میزان رواناب برآوردی به مشاهده ای به 3/1 کاهش یافت و ضریب تعیین (R2) به 90 درصد (01/0>p و90/0 R2=) افزایش یافت. میزان خطای برآورد مدل به 007/0 کاهش یافت. میزان کارایی مدل در نسبت نگهداشت اولیه اصلاح شده (08/0 λ=Ia/S=) برابر 89% - بود.