بررسی تغییرات بستر و ویژگی های ژئومورفولوژیکی رودخانه‎ی گیلان‎غرب در سال‎های 1344 تا 1381

سیستم‎های رودخانه‎ای به‎شدت به تغییرات زمین‎ساخت حساس هستند و در واکنش به حرکات زمین ساختی، دچار تغییراتی در ویژگی های ژئومورفولوژیکی بستر و تغییرات بستر خود می‎شوند. این تغییرات موجب پیدایش آثار مخربی روی زمین‎های کشاورزی، نواحی مسکونی و سازه های اطراف رودخانه می‎شود. در این پژوهش رودخانه‎ی گیلان‎غرب به طول 20 کیلومتر از لحاظ آثار نوزمین ساخت مورد بررسی قرار می‎گیرد. با استفاده از عکس‎هایی هوایی سال 1344، تصاویر ماهواره‎ای TM سال 1365 و تصاویر IRS سال 1381 مسیر رودخانه، در سه دوره‎ی زمانی در محیط نرم افزارArcGIS رقومی شده و تغییرات بستر، تعداد مئاندرها و تغییرات طول رودخانه در این سه دوره محاسبه شده است. در ادامه برای اثبات تاثیر فعالیت‎های نوزمین ساختی، شاخص‎های ژئومورفیک SL و S محاسبه شد و نیمرخ طولی رودخانه مورد تحلیل قرار گرفت. درنهایت با بازدیدهای میدانی از منطقه، شواهد ژئومورفولوژیکی آثار نوزمین ساخت بر رودخانه‎ی گیلان‎غرب شناسایی شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که طی دوره‎ی زمانی 37 ساله، نوزمین ساخت عامل اصلی تغییرات رودخانه‎ی گیلان‎غرب بوده است. به‎دلیل شدت فعالیت‎های نوزمین ساختی، میزان تغییرات رخ داده در رودخانه طی دوره‎ی زمانی 1365 تا 1381 شدیدتر از دوره‎ی زمانی 1344 تا 1365 بوده است و این امر توسط جابه‎جای بیشتر بستر، تغییرات تعداد مئاندرها، طول رودخانه و میزان حداکثر جابه‎جایی رخ داده در این دوره و همچنین مقادیر کمی شاخص‎های ژئومورفیک و شواهد ژئومورفولوژیک و تفسیر نیمرخ طولی رودخانه تایید می‎شود. الگوی رودخانه در قسمت‎های کم‎شیب‎تر از نوع مئاندری و در مناطق پرشیب‎تر از نوع الگوی شریانی است.