وضعیت حساسیت آنوفل استفنسی ناقل اصلی مالاریا نسبت به حشره کش دلتامترین و لاروکش باسیلوس تورینژینسیس در مناطق مالاریاخیز استان هرمزگان، جنوب ایران

آنوفل استفنسی (Anopheles stephensi) یکی از مهم ترین ناقلین مالاریا در استان هرمزگان می باشد. این گونه با وفور بالا به ویژه در مناطق دشت و ساحلی سهم بسزایی در انتقال بیماری دارد. در حال حاضر در برنامه مبارزه با مالاریا در مناطق دارای انتقال محلی جهت کنترل بالغ این آنوفل از روش سم پاشی ابقایی اماکن با استفاده از حشره کش دلتامترین 5 درصد و برای کنترل لارو از باسیلوس تورینژینسیس (Bacillus thuringiensis) و بهسازی محیط استفاده می شود. هدف از این مطالعه بررسی سطح حساسیت کنونی آنوفل استفنسی به آفت کش های مذکور بود.
آزمایش های حساسیت نسبت به دوز تفکیکی دلتامترین (05/0 درصد) و گرانول باسیلوس تورینژینسیس بر روی نمونه های آنوفل استفنسی سوش وحشی جمع آوری شده از منطقه سیاهو در شهرستان بندرعباس و همچنین شهرستان بشاگرد به روش استاندارد سازمان جهانی بهداشت در سال 1388 انجام شد.
نتایج آزمایش های حساسیت انجام شده نشان داد که میزان مرگ و میر آنوفل استفنسی سیاهو و بشاگرد نسبت به حشره کش دلتامترین 05/0 درصد به ترتیب 97 و 98 درصد بود و در حال حاضر نسبت به این حشره کش حساس می باشند. همچنین نتایج آزمایشات به عمل آمده در شرایط آزمایشگاهی در زمینه تعیین میزان تاثیر دوز کاربردی فرمولاسیون گرانول باسیلوس تورینژینسیس بر روی لارو این آنوفل نشان داد که 24 ساعت پس از کاربرد، لاروکش در لاروهای سوش سیاهو و بشاگرد به ترتیب 5/63 و 39 درصد مرگ و میر ایجاد می نماید. این میزان پس از 48 ساعت به ترتیب به 77 و 56 درصد افزایش پیدا کرد.
کاربرد هدفمند حشره کش ها برای جلوگیری از بروز مقاومت در ناقلین مالاریا توصیه می شود، ضمن این که وضعیت مقاومت نیز باید از طریق ارزیابی منظم سطح حساسیت صورت گیرد.