تنوع گونه ای کنه های سخت (آکارینا: ایکسودیده) در زیستگاه طبیعی نشخوارکنندگان اهلی ایران: مطالعه استانی در کرمانشاه

کنه های سخت از جمله انگل های خارجی با اهمیت حیوانات سراسر دنیا و ایران می باشند. شناخت وضعیت پراکنش کنه های سخت در نواحی مختلف کشور می تواند از دیدگاه بروز بیماری های مختلف مرتبط با آنها مفید باشد.
مطالعه حاضر به منظور تعیین فراوانی و تنوع گونه ای کنه های سخت در نشخوارکنندگان استان کرمانشاه انجام شد.
در این مطالعه کنه ها از 203 راس گاو، 215 راس گوسفند و 182 راس بز از 150 گله در 31 روستا استان کرمانشاه به صورت تصادفی از نقاط مختلف بدن دام و در فصل فعالیت کنه های سخت (اردیبهشت تا شهریور 1390) نمونه برداری و جدا شدند.
فراوانی آلودگی کنه های ایکسودیده در گاو 63‎/24%، گوسفند 12 / 25 % و بز 27 / 25 % تعیین شد. بیشترین فراوانی آلودگی در گاوهای ماده 4-3 ساله و گوسفندها و بزهای ماده 2-1 ساله ثبت گردید. شیوع آلودگی کنه ای در سنین مختلف و از جنس ماده اختلاف آماری داشت. نسبت تعداد کنه جدا شده به هر راس دام در گاو6‎/4، گوسفند9‎/7 و بز 1‎/7 بود. توزیع جغرافیایی آلودگی کنه ای دام های تحت مطالعه در مناطق مختلف استان کرمانشاه نشان داد که بیشترین میزان آلودگی کنه ای در 12 گله گاو (8)% و 12 گله بز (8)% از منطقه میان دربند در شرق کرمانشاه و 20 گله گوسفند (33‎/13)% از میدان دام در غرب کرمانشاه بود. توزیع بدنی کنه ها عمدتا از کشاله ران گاو (46)% وگوش گوسفند (54)% و بز (43)% بود که فراوانی توزیع بدنی آنها در سطح بدن گاو نسبت به گوسفند و بز از نظر آماری اختلاف معنی داری داشت. از 1031 کنه سخت 3 جنس هیالوما، ریپی سفالوس و بوفیلوس شناسایی شدند که شامل 8 گونه در گاو، 9 گونه در گوسفند و 7 گونه در بز بودند. گونه غالب در گاو ریپی سفالوس سنگوینوس (2‎/26)% و در گوسفند و بز ریپی سفالوس تورانیکوس (به ترتیب، 1 / 53 % و 55 / 40)% از غرب استان کرمانشاه بود که فراوانی آنها از نظر آماری اختلاف معنی داری داشت.
نتیجه گیری نهایی: نتایج این مطالعه بیانگر حضور متنوع و فعالی از فون کنه های سخت با شیوع قابل توجه در نشخوارکنندگان منطقه بود.