مهندسی مالی اسناد خزانه اسلامی

در ادبیات مالی، اسناد خزانه اوراق بهاداری هستند که گواه تعهد ناشر (به طور عموم دولت ها) به بازپرداخت مبلغ اسمی آنها در آینده است. این اوراق به پشتوانه تعهد و اعتبار کامل خزانه داری کل منتشر می شوند و کوپن بهره ندارند. اسناد خزانه از ابزارهای مالی دارای ماهیت بدهی هستند. هدف اصلی این ابزار، تامین کسری بوجه دولت ها است؛ اما کارکرد های متعدد دیگری مانند سنجه نرخ بهره (سود) بدون ریسک و نیز ابزاری موثر برای بانک مرکزی در اجرای سیاست پولی هستند، مدل رایج اسناد خزانه گرچه به صورت تنزیلی معامله می شوند، ماهیت ربوی داشته قابل استفاده در کشورهای اسلامی نیست؛ اما مطالعه های جدید نشان می دهد می توان با استفاده از ظرفیت های عقدهای اسلامی اسناد خزانه اسلامی طراحی کرد.
تحقیق پیش رو با هدف طراحی مدل های عملیاتی اسناد خزانه اسلامی متناسب با نیازهای واقعی دولت در مواقع کسری بودجه صورت گرفته است. در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی تحقیق شده، ابتدا با توجه به دو بعد «ماهیت» و «زمان» به دسته بندی انواع نیازهای مالی دولت به هنگام رویارویی با کسری بودجه اقدام شده، سرانجام به طراحی سه مدل مالی عملیاتی اسناد خزانه مطابق با بازه های زمانی گوناگون و نیز ماهیت کسری بودجه جهت خرید کالا، خرید خدمات و تامین وجوه نقد، مبادرت شده است.