ژئوشیمی رسوب های رودخانه ای، آب و بی هنجاری پرتوهای U و Thمعدن فیروزه نیشابور و تاثیر زیست محیطی آن در زندگی روستاهای منطقه

معدن فیروزه ی نیشابور در 55 کیلومتری شمال غربی شهرستان نیشابور استان خراسان رضوی واقع شده است. واحدهای سنگی که در منطقه رخنمون دارند شامل سنگ های آتشفشانی و نفوذی حدواسط است که همه ی آن ها تحت تاثیر دگرسانی قرار گرفته اند. این معدن نخستین کانی سازی مس- طلا- اورانیم- عناصر نادر خاکی سبک نوع IOCG در ایران است. علاوه بر عناصر مس، طلا و اورانیم، این منطقه برای آرسنیک، مولیبدن، روی و توریم ناهنجاری بالایی دارد. ارزیابی ژئوشیمیایی- زیست محیطی نمونه های رسوب های رودخانه ای در گستره ی معدن و شرق آن نشان داد که در خاک منطقه آلودگی مس وجود دارد. در نمونه های سنگی ناحیه ی معدن کاری بی هنجاری نسبتا بالایی از اورانیم (تا 35 گرم در تن) وجود دارد که از میانگین استاندارد یک گرم در تن بیشتر است. در نقشه های تابش سنجی هوایی ناهنجاری بالای اورانیم و توریم در منطقه وسیعی مشاهده می شود. آلودگی نقره، جیوه و منگنز نیز در رسوب های رودخانه ای منطقه وجود دارند. ارزیابی نمونه های آب آشامیدنی و مصرفی کشاورزی نشان می دهد که خوشبختانه عناصر مس، سرب، روی، نقره، نیکل، منگنز، آنتیموان، جیوه و اورانیم در همه ی نمونه های آب کمتر از حد مجاز و مطلوب اند. فقط در 2 نمونه مقدار آرسنیک کمی بیشتر از حد مجاز (10 میلی گرم در تن) است. آلودگی زیست محیطی منطقه از نظر عناصر رادیواکتیو و نیز آلودگی رسوب های آبراهه ای پایین دست معدن به عناصر مس، جیوه، نقره و منگنز و آلودگی آب مصرفی کشاورزی به عنصر آرسنیک و تاثیر آن در سلامت مردم منطقه بایستی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.