سعدیا گائون؛ نخستین فیلسوف یهودی

«سعدیا گائون» نخستین فیلسوف یهودی است که درصدد تحکیم آموزه ها و باورهای یهودیت به صورت نظام مند برآمده است و همین امر وجه تمایز او با «فیلون اسکندرانی»، پیشگام تفکر یهودی، «اسحاق اسرائیلی» و «داود مقمص» است که به لحاظ زمانی مقدم بر او هستند. سعدیا در عین حالی که از کلام معتزلی تاثیر پذیرفته است، تابع و مقلد صرف متکلمان مسلمان نبود. در واقع، او از کلام معتزلی به منظور رفع تناقضات کتاب مقدس و توجیه باورهای یهودیت استفاده می کرد. از سعدیا گائون آثار متعددی بر جا مانده است که در این میان کتاب باورها و اعتقادات از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این مقاله، نخست زندگی و آثار سعدیا و سپس به اهمیت و جایگاه او در میان متفکران یهودی خواهیم پرداخت. دیدگاه سعدیا درباره شناخت و نسبت عقل و وحی، منابع آن و نیز دیدگاه او درباره خدا و جهان مورد بحث قرار خواهد گرفت. دیدگاه سعدیا درباره انسان و فرجام جهان در مجال دیگری مطرح خواهد شد.