فلسفه هنر و زیبایی شناسی عرفانی از دیدگاه مولانا با تاکید بر مثنوی معنوی

مثنوی معنوی، اثر مولانا جلالالدین محمد بلخی، یکی از برجستهترین گنجینه های ادب و عرفان فارسی است که میتوان بهمنظور شناخت مفهوم و کارکرد زیبایی و هنر به آن توجه و استناد کرد. در این مصحف شریف با طرح دقیقترین تمثیلات و لطیفترین تشبی هات، مهمترین مبانی فلسفه هنر و زیباییشناسی عرفانی تبیین شده است. این فلسفه، که شاخصترین رکن آن،گذر از صور زیبای محسوس و انکشاف حقیقت حسن و وجود است، شالوده و بنیاد هنری را شکل میدهد که مهمترین رسالتش پاکیزهساختن روح از کدورت خودبینی، دوبینی و درک حقیقت وحدت وجود است؛ چنانکه مثنوی مولوی، یکی از نمودهای بارز چنین رویکردی، اسطرلاب آفتاب جمال الهی می شود و نردبانی بهسوی آسمان حقایق و زیبایی های معنوی. مسئله مورد پژوهش در این تحقیق آن است که چگونه میتوان بر اساس مبانی معرفتی چون تجلی، حسن، عشق و خیال ارکان زیباییشناسی عرفانی و فلسفه هنر اسلامی را در مثنوی معنوی بازشناخت. بر این اساس مولفان در نظر دارند تا با توجه به نگرش عارفانه و عاشقانه مولانا نسبت به هستی و فلسفه خلقت، آراء زیباشناسانه او را درباره هنر و مقام هنری مورد مطالعه قرار دهند. مهمترین اهداف این مطالعه، درک میزان پیوند و تعامل ادبیات حکمی و عرفانی با آفرینشهای هنری در تمدنهای سنتی ایرانی و شناخت معیارها و مبانی هنرهای اسلامی جهت اعمال نقدهای سنجیدهتر و پرهیز از پیشداوری های شتابزده و سطحی است. در این جستار گردآوری مطالب بهشیوه کتابخانه ای و ارائه تحقیق بهروش توصیفی و تحلیل محتوایی صورت گرفته است