ارزیابی کارایی انرژی و تحلیل اقتصادی تولید پیاز (Allium cepa L.) در استان خراسان رضوی

افزایش کارایی انرژی و استفاده از منابع انرژی قابل تجدید در سیستم های کشاورزی فشرده رایج وابستگی به منابع سوخت فسیلی را کاهش می دهد. هدف از این مطالعه، تعیین میزان انرژی ورودی و خروجی در تولید محصول پیاز و انجام آنالیزهای اقتصادی در استان خراسان رضوی بود. به منظور دست یابی به این هدف، پرسش نامه هایی طراحی شد و به روش نمونه گیری تصادفی 55 پیازکار در این استان انتخاب شدند. پرسش ها به صورت چهره به چهره در ماه های اردیبهشت وخرداد 1390 جمع آوری شد. نتایج نشان داد که کل انرژی ورودی برای تولید پیاز در استان خراسان رضوی 98479 مگاژول بر هکتار بود. حدود 9/50% از این انرژی مربوط به الکتریسیته و 7/14% آن مربوط به کود نیتروژن بود. میانگین عملکرد پیاز در مزارع تحت آبیاری، 73227 کیلوگرم بر هکتار به دست آمد. انرژی خالص و بهره وری انرژی به ترتیب 18684 مگاژول بر هکتار و 74/0 کیلوگرم بر مگاژول، و نسبت انرژی خروجی به انرژی ورودی 19/1 بود. نسبت انرژی خروجی به ورودی پایین در این سیستم نشان می دهد که استفاده فشرده از منابع در تولید پیاز با افزایش در تولید نهایی همسو نمی باشد. 7/22 درصد از کل انرژی ورودی، انرژی قابل تجدید (نیروی انسانی، کود دامی، آب آبیاری و بذر مصرفی) و 3/77 درصد آن، انرژی غیرقابل تجدید (ماشین آلات، سوخت گازوئیل، کودهای شیمیایی، سموم و الکتریسیته) بود. آنالیز هزینه ها نشان داد که کل هزینه های تولید برای یک هکتار تولید پیاز، 79262908 ریال بود. نسبت فایده به هزینه در این سیستم، 65/1 به دست آمد. بنابراین اگرچه تولید پیاز در استان خراسان رضوی کارایی انرژی پایینی دارد اما از نظر اقتصادی دارای سود قابل قبولی است.