تغییرات مکانی میزان نیترات در آب زیرزمینی با استفاده از زمین آمار (مطالعه موردی: دشت کردان)

بررسی تغییرات مکانی پارامترهای کیفی آب های زیرزمینی در شناخت وضعیت کیفی آبخوان، منابع آلوده کننده و تعیین مناسب ترین راهکارهای مدیریتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش های زمین آماری و GIS می توانند در این راستا ابزار مفیدی باشند. با توجه به کاربری های متعدد حوضه کردان، پارامترهای کیفی در آب زیرزمینی این حوضه می تواند دارای تغییرات مکانی قابل توجهی باشد. بر این اساس نمونه های آب زیرزمینی 52 چاه مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه غلظت نمونه های نیترات با استانداردهای ملی و بین المللی (50 میلی گرم بر لیتر) نشان می دهد که دو درصد از نمونه های مورد بررسی، آلوده به نیترات بوده اند. پس از بررسی واریوگرام و مشخص شدن مکانی بودن تغییرات نیترات، روش های متعدد زمین آماری شامل IDW (با توان 1 تا 4)، کریجینگ معمولی و RBF (با پنج تابع کرنل) مورد مقایسه قرار گرفتند. در انتها، با توجه به مدل انتخابی پارامترهای کنترلی مربوطه کالیبره گردیده و نقشه های کاربردی هم تراز و نقشه خطای مربوطه، با استفاده از روش های مختلف در محدوده مطالعاتی تهیه شده اند. براساس معیارهای ارزیابی خطای برآورد، روش کریجینگ دارای کمترین خطا بوده و از دقت قابل توجهی برخوردار است. همچنین نقشه احتمال خطر آلودگی نیتراته در آب زیرزمینی دشت کردان با استفاده از روش کریجینگ شاخص مورد بررسی قرار گرفت. توزیع مکانی نیترات در آب زیرزمینی منطقه نشان می دهد که غلظت نیترات در مناطق با قابلیت نفوذ بالا و شیب کم در کاربری کشاورزی بالاترین مقادیر را داشته است. این مقاله، همچنین شیوه های بررسی تغییرات مکانی پارامترهای کیفیت آب زیرزمینی را با استفاده از GIS شرح می دهد.