تاملی در باب منشاء و جایگاه ساگارتی ها در دوره هخامنشی

ساگارتیان نام چهاردهمین ساتراپی هخامنشی و پنجمین قومی است که در کتیبه بیستون، نام آنها در کنار شمایل چیتره تخمه و در کتیبه داریوش در تخت جمشید آمده است. با توجه به این که نام این قوم هم در میان اقوام شرق ایران و هم در میان اقوام غربی آمده، در اینجا به ریشه شناسی این قوم و اینکه در دوره هخامنشی از چه جایگاهی برخوردار بوده اند، می پردازیم. هدف از این پژوهش بررسی و شناخت ساگارتیان ساکن در قلمرو هخامنشیان چه در زمانی که محل سکونت آنها در غرب ایران و چه زمانی که در شرق نام برده شده، می باشد. آن گونه که از متون بر می آید، قوم ساگارتی در شرق و غرب ایران حضور داشته، و البته هر بخش از این قوم به صورت جداگانه و مستقل از یکدیگر عمل می کرده اند. ساگارتیان شرقی نسبت به ساگارتیان غربی بیشتر معروف بوده و در کتیبه داریوش در تخت جمشید و نقش آنها در پلکان شرقی آپادانا از ساگارتیان شرق نام برده شده در حالی که در مورد ساگارتیان غرب در کتیبه داریوش در بیستون آمده است. نشانه های حضور این قوم در شرق ایران را در قرون سوم و چهارم هجری در منطقه قهستان با نام اکراد شاهد هستیم.