تاثیر تهذیب نفس بر معرفت، از دیدگاه خواجه نصیر طوسی (ره) و فخر رازی

در مقاله پیش رو، در پی تبیین آرای فخر رازی و خواجه نصیر طوسی درباره تاثیر تهذیب نفس بر معرفت هستیم. فخر رازی و خواجه نصیر، هر دو، بر تاثیر تهذیب نفس بر رسیدن به معرفت متفق هستند.
تاثیر دو دسته است: سلبی و ایجابی. تاثیر سلبی، به گونه ای است که موانع معرفت را سلب می کند. ازجمله تاثیرات سلبی، دوری از گناهان است که هر دو نفر بر آن متفق هستند. براثر دوری از گناهان، نوری در دل انسان ظهور می یابد که به انسان در رسیدن به معرفت کمک می کند. تاثیر ایجابی نیز به گونه ای است که در به وجودآمدن معرفت یا تقویت آن کمک می کند. ازجمله تاثیرات ایجابی محل اتفاق هر دو، می توان به مقدم بودن تزکیه بر تعلیم و نوربودن علم اشاره کرد. خواجه نصیر در این قسمت به داشتن آداب معرفت به عنوان مقدمه تاثیری ایجابی و فخر رازی به بهره بردن نفس از زیارت مردگان در سبک معرفت، اشاره می کنند که در این دو مسئله، این دو شخصیت باهم تفاوت نظر دارند. نکته شایان توجه در اینجا این است که این تاثیرات در رسیدن به معرفت نقش مقدماتی دارد.