بررسی آت اکولوژی گونه مرتعی Astragalus effusus در مراتع استان آذربایجان غربی

مطالعه رفتار اکولوژیکی گیاهان به عنوان عناصر اصلی اکوسیستم و ویژگی های رویشگاهی آنها گامی اساسی در جهت یافتن راه حلهای مناسب برای حفظ، اصلاح و احیاء این بخش مهم از منابع طبیعی تجدید شونده است. گیاه مرتعیAstrgalus effusus متعلق به خانواده بقولات و از گیاهان خوشخوراک و دائمی مناطق نیمه استپی است. به منظور مطالعه آت اکولوژی این گونه، ابتدا رویشگاه های آن در استان مشخص شد؛ سپس ویژگی های رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم و خاک تعیین گردید. گونه های همراه، چگونگی حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گیاهی، سیستم ریشه، فنولوژی، ارزش رجحانی و آفات گیاه نیز بررسی شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که این گونه در تمامی حوزه های آبخیز استان از ارتفاع 3579-800 متر از سطح دریای آزاد و در تمامی جهات جغرافیایی دیده می شود. میانگین بارندگی در این رویشگاه ها 223 تا 362 میلی متر برآورد شد. متوسط درجه حرارت سالانه ازحداقل 6/9 تا 13 درجه سانتی گراد متفاوت است. مطالعات خاکشناسی نشان داد که این گونه بهترین رشد را در خاکهای با بافت متوسط از شنی لومی تا لومی رسی با اسیدیته 04/8-04/7 و هدایت الکتریکی 54/0- 4/0دسی زیمنس بر متر داشت. بررسی نحوه حضور گونه مورد نظر در پوشش گیاهی رویشگاه های مختلف آن نشان داد که پوشش تاجی این گونه 4-2 درصد، تراکم 24000-7000 پایه در هکتار و فراوانی آن 70-50 درصد می باشد. از گونه های همراه می توان به گونه هایBromus tomentellus، Onbrychis cornuta، Thymus kotschyanus وAchillea millefolium اشاره کرد. این گونه در منطقه گل آدم سلماس (با ارتفاع 2000 متراز سطح دریا) رشد اولیه خود را از اواسط فروردین شروع نموده و تا اواسط اردیبهشت ماه به رشد رویشی خود ادامه می دهد، اواسط خرداد، اواخر تیر و اواخر مردادماه به ترتیب زمان گلدهی، رسیدن بذر و ریزش بذر می باشد. در منطقه پلدشت با ارتفاع 800 متر از سطح دریا، مراحل فنولوژی حدود 20 تا 25 روز زودتر از منطقه گل آدم اتفاق می افتد. این گونه جزو گیاهان راست ریشه بوده و گسترش ریشه آن تا سه متر در روستای دول پمو حوزه آبخیز مهاباد بررسی شده است. این گونه فاقد هر گونه ماده سمی است و علوفه بهاره مناسبی برای دامها محسوب می شود.