عدالت در سلامت و جایگاه آن در اخلاق پزشکی

عدالت یکی از ضروری ترین مفاهیم حوزه های مختلف علوم و به عنوان یک ارزش در تاریخ بشر مورد توجه اکثر مکاتب و جوامع بشری بوده است. اسلام به عنوان آخرین دین الهی و راه نجات بشریت، اصل عدالت را از اصول و سنت های تغییرناپذیر الهی می داند. براساس بینش اسلامی، جهان واقعیتی است که برپایه عدالت بنا نهاده شده است. بر این اساس هر فرد انسانی حق دارد که در تمام طول عمر خود از امکانات بهداشتی و درمانی برای رسیدن به حد اعلای سلامت برخوردار گردد و به عنوان موجودی الهی لایق بهترین، کارآمدترین و ایمن ترین خدمات سلامت است. عدالت به عنوان یکی از مولفه های اساسی و از اصول مهم چهارگانه اخلاقی و از عمده ترین مباحث اخلاق پزشکی نوین می باشد. از طرفی پیچیدگی موضوع عدالت و مطالعات متعدد در زمینه عدالت در اخلاق پزشکی و نظام سلامت حاکی از آن است که تنوع رسیدن به آن، برپایه فلسفه و ارزیابی مفهوم اخلاق متفاوت خواهد بود.
عدالت در معنای قدیمی آن، معادل دادن هر چیز به کسی است که استحقاق آن را داردکه این معنا با آنچه که معمولا در تخصیص منابع پزشکی به بیماران از آن سخن می رود سازگارتر است. در معنای امروزی تر، عدالت مبتنی است بر برابر شناختن افراد جامعه در برخی از حقوق خاص، و این دیدگاه بیشتر با عدالت اجتماعی سازگار است. عدالت نه فقط تخصیص منابع درمانی به بیماران، بلکه تامین شرایط برای زندگی تمام مردم است که تا حد ممکن آنها را بر مدار سلامت و دور از بیماری نگه دارد. بنابراین منظور از عدالت اجتماعی توجه به نیازهای سلامت همه افراد و اقشار جامعه، بدون توجه به موقعیت جغرافیایی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آنها است.