حافظ و سایه: مکالمه گرایی از ساخت متن تا ساخت اجتماع
نویسنده:
چکیده:
ماجرای پایان ناپذیر سخن حافظ به معمایی هنری بدل شده است و از کندوکاو کلام او مضمون ها پرداخته اند و می پردازند؛ به ویژه غزل های هوشنگ ابتهاج (. ا. سایه) نظایر متنی و فرامتنی فراوانی از غزل حافظ در خود دارد که حاکی از گفت وگوی درونی و تاریخی با هنر و اندیشه ی حافظ است.
هدف از این نوشتار، طرح منطق گفت وگویی و کاربرد نظریه ی ادبی-اجتماعی متن از میخائیل باختین در سنت جوابگویی شعر فارسی با مطالعه ی رویکرد ابتهاج به حافظ است که همچنین می تواند نقدی بر نظر برخی در باب سیر قهقرایی و سبک تقلیدی یا بازگشتی شعر ابتهاج باشد. در مجموع با بررسی سنت فوق بر پایه ی آرای ساخت گرایانی چون رولان بارت و ژولیا کریستوا، غزل های مکالمه بنیاد و نیز حافظانه ی سایه، تحلیل بینامتنی و گفتمانی می شود.
اجمالا باید گفت که مکالمه گرایی ابتهاج از نشانه های متنی تا سطح اجتماع در نوسان است. از سویی ارجاع های بینامتنی او غالبا به محور همنشینی سخنش، از جمله بازتولید رمزگان زبانی، شیوه ی بیان و موسیقی شعر حافظ، محدود گشته است و از دیگر سو، گفتمان تاریخی او به ویژه در سه قطب جامعه، انسان و عشق، جدالی با سخن حافظ دارد.
هدف از این نوشتار، طرح منطق گفت وگویی و کاربرد نظریه ی ادبی-اجتماعی متن از میخائیل باختین در سنت جوابگویی شعر فارسی با مطالعه ی رویکرد ابتهاج به حافظ است که همچنین می تواند نقدی بر نظر برخی در باب سیر قهقرایی و سبک تقلیدی یا بازگشتی شعر ابتهاج باشد. در مجموع با بررسی سنت فوق بر پایه ی آرای ساخت گرایانی چون رولان بارت و ژولیا کریستوا، غزل های مکالمه بنیاد و نیز حافظانه ی سایه، تحلیل بینامتنی و گفتمانی می شود.
اجمالا باید گفت که مکالمه گرایی ابتهاج از نشانه های متنی تا سطح اجتماع در نوسان است. از سویی ارجاع های بینامتنی او غالبا به محور همنشینی سخنش، از جمله بازتولید رمزگان زبانی، شیوه ی بیان و موسیقی شعر حافظ، محدود گشته است و از دیگر سو، گفتمان تاریخی او به ویژه در سه قطب جامعه، انسان و عشق، جدالی با سخن حافظ دارد.
کلیدواژگان:
منطق گفت وگویی ، ساختگرایی ، غزل ، حافظ ، سایه
زبان:
فارسی
انتشار در:
صفحات:
37 تا 62
لینک کوتاه:
magiran.com/p1159842
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!