بررسی تغییرات دمای سطح پهنه های آبی موثر بر ایران در دوره 2008- 1854

با توجه به اهمیت پهنه های آبی و دمای سطح آنها در تامین رطوبت کشور، سری های زمانی دمای سطح آب دریاهای خزر، سیاه، مدیترانه، سرخ، عمان و خلیج فارس در دوره 2008-1854 (155 سال) مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه از داده های دمای سطح آب بازسازی شده (ERSST) که به روشی تلفیقی از مقادیر واقعی شامل داده های دیده بانی شده توسط بویه های ثابت و شناور، ایستگاه های هواشناسی دریایی ثابت، کشتی های اقیانوس شناسی، کشتی های داوطلب، سنجنده های ماهواره ای و روش های محاسباتی برای مناطق و دوره های فاقد داده در شبکه های منظم 2×2 درجه جغرافیایی تهیه می شوند، استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در دوره مورد مطالعه بیشترین آهنگ افزایش دمای سالانه به میزان 0049/0 درجه سانتی گراد (5/0 درجه سانتی گراد در 100 سال) در دریای عمان رخ داده است. پس از آن دریای سرخ، خلیج فارس و دریای مدیترانه به ترتیب با آهنگ افزایش 0028/0، 0027/0 و 0019/0 درجه سانتی گراد در سال در رتبه های بعدی قرار دارند. روند تغییرات دما در چهار پهنه آبی مذکور معنی دار است. در همین دوره آهنگ تغییرات دریاهای خزر و سیاه بسیار کم بوده و معنی دار نمی باشند. تحلیل داده های مورد استفاده در 25 ساله اخیر نشان می دهد که آهنگ افزایش سالانه دما در تمامی پهنه های آبی یاد شده چندین برابر شده که آهنگ افزایش دمای دریای خزر از سایر پهنه ها بیشتر می باشد. با اعمال آزمون من-کندال، مشخص شد که در سال های 1981، 1954، 1972 و 1980 در الگوی زمانی دمای پهنه های آبی خلیج فارس، دریای عمان، دریای سرخ و مدیترانه تغییرات ناگهانی رخ داده است.