تراکم و تنوع جامعه پرندگان در پرچین های اطراف مزارع کشاورزی

پرچین ها زیستگاه تعداد زیادی از گونه های حیات وحش از جمله پرندگان هستند. پژوهش حاضر جهت بررسی تاثیر اندازه و ساختار پرچین ها بر تراکم و تنوع جامعه پرندگان در گرگان صورت گرفت. تراکم، تنوع و همباشی پرندگان با متغیرهای محیط زیستی با استفاده از روش نمونه برداری مسافتی و روش رج بندی مورد مطالعه قرار گرفت. پرندگان و متغیرهای محیط زیستی به فاصله شعاعی 25 متر از هر یک از 94 نقطه نمونه برداری بررسی شدند. در طول دوره مطالعاتی، تعداد 630 مشاهده از پرندگان متعلق به 15 گونه ثبت شد. در فصل تابستان، گنجشک خانگی و چرخ ریسک بزرگ بیشترین تراکم و گونه های چکاوک کاکلی و سبزقبا کمترین تراکم در هکتار را داشتند. محور اول آنالیز تطبیقی متعارف، دو گروه عمده از پرندگان را از یکدیگر متمایز نمود. گروه اول شامل گنجشک خانگی، چکاوک کاکلی و پرستو همبستگی مثبتی با تعداد درختان انار، داغداغان و بوته های تمشک داشت. گروه دوم، شامل زاغی، سبزقبا، زنبورخوار، توکای سیاه، چرخ ریسک بزرگ، شانه به سر، چرخ ریسک دم دراز، بلبل و کلاغ ابلق همبستگی مثبتی را با ارتفاع پرچین، عرض پرچین، تعداد درختان انجیر، عرعر، بلوط، آزاد و ولیک نشان داد. در فصل زمستان، گنجشک خانگی و چرخ ریسک بزرگ بیشترین تراکم و گونه های سینه سرخ و توکای سیاه، کمترین تراکم در هکتار را داشتند. محور اول آنالیز تطبیقی متعارف، دو گروه عمده از پرندگان را از یکدیگر متمایز نمود. گروه اول شامل گنجشک خانگی، چکاوک کاکلی، شانه به سر و کلاغ ابلق همبستگی مثبتی با تعداد درختان انار، داغداغان و بوته های تمشک داشت. گروه دوم، شامل چرخ ریسک سرآبی، چرخ ریسک دم دراز، سینه سرخ، بلبل، چرخ ریسک بزرگ و چرخ ریسک پس سر سفید همبستگی مثبتی را با ارتفاع پرچین، عرض پرچین، تعداد درختان انجیر، بلوط و آزاد نشان داد. در هر دو فصل تابستان و زمستان، نمایه غنای N2، شاخص تنوع شانون، تعداد گونه ها و شاخص یکنواختی گونه ای کامارگو همگی دارای بیشترین ارزش عددی در ارتباط با متغیرهای زیستگاهی همچون عرض پرچین، ارتفاع پرچین، تراکم درختان بلوط و آزاد بودند؛ در حالی که کمترین مقدار شاخص های تنوع گونه ای مشاهده شده مرتبط با متغیرهایی مانند تراکم درختان داغداغان و انار و نیز بوته های تمشک بود. نتایج این مطالعه، بیان گر اهمیت اندازه و ساختار پرچین ها در حفظ فراوانی و تنوع جامعه پرندگان و در نتیجه حفظ تنوع زیستی است.