بررسی وضعیت مصرف گیاهان دارویی و عوامل همراه آن در شهر قم

طب گیاهی به عنوان یکی از روش های طب مکمل، از دیرباز مورد استفاده جوامع مختلف بوده است. مطالعات دو دهه اخیر حکایت از افزایش رو به رشد استفاده از گیاهان دارویی در دنیا دارد که گاهی بدون مشورت با پزشکان و بدون آگاهی از عوارض آن صورت می گیرد. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت مصرف گیاهان دارویی در شهر قم و عوامل همراه آن صورت گرفت.

این مطالعه به روش توصیفی- مقطعی بر روی 372 نفر از مردم شهر قم در سال 1390 و با روش نمونه گیری آسان انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای که روایی و پایایی آن به تایید رسیده بود، جمع آوری شد. داده ها با استفاده از جداول فراوانی و آزمون کای دو، من ویتنی و فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سطح معنی داری 05/0>p در نظر گرفته شد.

در این بررسی 48/35% نمونه های مورد پژوهش جهت درمان و 55/11% جهت پیشگیری؛ از گیاهان دارویی استفاده کرده بودند. بیشترین موارد مصرف به ترتیب شامل دل درد (4/48%)، سرماخوردگی (2/42%) و گلودرد (8/35%) و بیشترین گیاهان مورد استفاده به ترتیب نعناع (3/72%)، خاکشیر (1/65%) و دارچین (9/62%) بود. از دیدگاه افراد، مهم ترین دلیل استفاده از گیاهان دارویی، عوارض کمتر (1/51%) و نتیجه بهتر (9/39%) نسبت به طب شیمیایی بود. از بین متغیرهای مورد بررسی، تنها بین جنسیت و میزان مصرف گیاهان دارویی، ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد (01/0=p).

با توجه به نتایج این مطالعه، بیشترین دلیل مصرف گیاهان دارویی، عوارض کمتر آن نسبت به طب شیمیایی بوده است. بنابراین، لزوم اطلاع رسانی صحیح در سطح جامعه نسبت به عوارض و تداخلات احتمالی آنها ضروری به نظر می رسد.