تاثیر نقش مایه های جانوری منسوجات ساسانی بر نقوش پارچه های ماوراءالنهر

آثار هنری دوران ساسانی، آخرین مرحله از هنر ایران باستان بهشمارمیروند. نقشهای حیوانی در هنر ساسانی ازلحاظ زیبایی ظاهری و مفاهیم نمادینی که دارند، بهعنوان شاخصه های مهم هنر ایران شناختهشدهاند. در بررسی مقایسهای هنر ماوراءالنهر، اشتراکات هنری این دو منطقه(ایران و ماوراءالنهر) کاملا چشمگیر است. در این میان، تقلید از نقشهای مختلف ساسانی بهویژه نقشهای حیوانی در هنر پارچهبافی این منطقه، بسیار معمول بودهاست. بنابرآنچه گفتهشد، چگونگی تبادل نقشهای جانوری و دلایل ایجاد چنین اشتراکات هنری بین هنرمندان این مناطق، از پرسشهای اصلی پژوهش حاضر هستند.
آثار هنری ایران که از راه های مختلف سیاسی، مذهبی، فرهنگی و تجاری به ماوراءالنهر آوردهمیشدند، اشتراکاتی را بین نقشها و طرحها ایجادکردهاند. دراینباره، اثبات تاثیر نقشمایه های حیوانی ساسانی بر هنر پارچهبافی ماوراءالنهر پس از بررسی ویژگی های ظاهری و مفاهیم نمادین آنها در هنر ساسانی، با روشی توصیفی و شیوه های انتقال نقوش و دلایل وجود شباهتهای هنری میان این دو منطقه با نگاهی تاریخی بررسیشدهاند. همچنین، با مقایسه تطبیقی نمونه های بهدست آمده و بیان وجوه اشتراک و افتراق آنها چنین بهدستآمد که این نقشمایه ها بیشتر از راه تجاری ابریشم به این مناطق آوردهشده و به دلیل اشتراکات مذهبی که میان ساکنان این نواحی و ایرانیان وجودداشت، مورد توجه قرارگرفتند. درنهایت، میتوانگفت که نقشهای بهکاررفته بر پارچه های ماوراءالنهر با اندک تفاوتی مستقیما از روی نقشمایه های هنر ساسانی، تاثیرپذیرفتهاند.