ماهیت ماگمای مادر کرومیت در افیولیت سبزوار (شمال شرق ایران)

کرومیت تنها کانه ی اقتصادی عنصر کروم بوده و این عنصر کاربردهای کلیدی در صنعت دارد. در این راستا بسیاری از محققین از زمین شیمی کرومیت، که منعکس کننده ی ماهیت ماگمای مادر و محیط ژئوتکتونیکی تشکیل آن می باشد، استفاده نموده و برای نشان دادن ماهیت ماگمای مادر، زمین شیمی کرومیت را بعنوان نشانگر پتروژنتیکی، مورد استفاده قرار داده اند. نهشته های کرومیت به دو گروه سرشار از کروم (Cr2O3 ≥ 45 تا 60 درصد وزنی) و سرشار از آلومینیوم (Al2O3 ≥ 25 درصد وزنی) تفکیک می شوند و از نظر تشکیل، کرومیت های سرشار از آلومینیوم از ماگماهای تولئیتی و کرومیت های سرشار از کروم از ماگماهای بونینیتی غنی از Mg، دو ماگمایی که در محیط های ژئوتکتونیکی متفاوت بوجود می آیند، منشا می گیرند. در این مطالعه، بر مبنای داده های حاصل از تجزیه ی شیمیایی نقطه ای نمونه های کرومیت که از سه محدوده ی معدنی نزدیک، واقع در افیولیت سبزوار، واقع در شمال شرق ایران، گرفته شده، ماهیت ماگمای مادر و محیط ژئوتکتونیکی کرومیت، مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه های کرومیت به روش EPMA تجزیه شیمیایی شده و نشان داده شده که این کرومیت های لایه ای که توسط دونیت (سرپانتینی شده) در برگرفته شده است، از گروه سرشار از کروم می باشند. با توجه به «عدد کروم» بالا (88- 86)، «عدد منیزیوم» متوسط (51-44)، اکسید تیتانیوم پایین (1/0 تا 2/0 درصد) و دیگر خصوصیات شیمیایی، ماگمای مادر این کرومیت ها شباهت زیادی به ماگماهای بونینیتی غنی از Mg نشان می دهد. ویژگی های سنگ نگاری و زمین شیمی از جمله عدد کروم، عدد منیزیوم، مقدار آهن سه ظرفیتی و تیتانیوم نشان می دهد که کرومیت های مورد مطالعه می باید در «محیط بالای فرورانش» تشکیل شده باشند. تاثیرات فعالیت های گرمابی کف اقیانوسی، احتمالا باعث شده تا خصوصا «عدد منیزیوم» بحدی که مورد انتظار است، بالا نباشد.