تغییرات مورفولوژیکی رودخانه و ارتباط آن با فرایندهای حاکم (مطالعه موردی: رودخانه فیروزه- شاهجوب)

مورفولوژی هر سیستم رودخانه ای در ارتباط و تحت تاثیر فرایندهای حاکم بر آن، از جمله شرایط اقلیمی، هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، وضعیت فرسایش، و رسوب گذاری و نیز خصوصیات زمین شناسی و توپوگرافی محیط رودخانه ای و حوزه بالادست آن، است. شناخت ویژگی ها و آثار متقابل فرم و فرایندهای حاکم در سیستم های رودخانه ای، که به شناخت رفتار رودخانه ها در محدوده های زمانی و مکانی منجر می شود، اهمیت ویژه ای در توسعه مدل های مفهومی در ارتباط با محیط های رودخانه ای دارد.در این تحقیق سعی شد مورفولوژی حاصل از فرایندهای حاکم بر رودخانه فیروزه - شاهجوب در خراسان شمالی ارزیابی شود و رابطه بین خصوصیات هندسی و عوامل موثر بر آن ها استخراج گردد. بدین منظور، مدل هیدرولیکی HEC-RAS (از طریق الحاقیه HEC-Geo RAS)، پس از آنالیز حساسیت و واسنجی، جهت شبیه سازی عوامل و فرایندهای حاکم اجرا گردید و روابط حاکم بر پارامترهای مختلف هندسی و عوامل موثر بر این پارامترها در 37 بازه تفکیک شده در این رودخانه استخراج و تجزیه و تحلیل شد. بر اساس نتایج به دست آمده، با درنظرگرفتن مقادیر خطای استاندارد، سطح معنی داری، و ضریب تعیین، از بین مدل های مختلف خطی ساده، درجه 2، درجه 3، و نمایی، مدل های نمایی مناسب ترین روابط حاکم بر خصوصیات هندسی و عوامل مربوط به فرایندهای موثر بر رودخانه مورد نظر هستند.