اتصاف ماهیت به وجود در پرتو قاعده فرعیت در اندیشه صدرالمتالهین

مطابق قاعده فرعیت، ثبوت چیزی برای چیز دیگر فرع بر ثبوت مثبت له است (جنبه اثباتی) و فرع بر ثبوت ثابت نیست (جنبه سلبی). مسئله اتصاف ماهیت به وجود از مهم ترین کاربردهای جنبه ایجابی قاعده فرعیت است. این مسئله از گذشته دور در بین فلاسفه مطرح بوده و پاسخ های متعددی از سوی فلاسفه در حل آن ارائه شده است. صدرالمتالهین، پس از نقد و بررسی پاسخ های ارائه شده، چهار پاسخ به مسئله فوق ارائه می نماید: 1. ثبوت وجود برای ماهیت از قبیل ثبوت شیء لشیء نیست بلکه از قبیل ثبوت الشیء است. 2. قاعده فرعیت مختص به عوارض وجود است و شامل عوارض ماهیت نمی گردد. 3. مطابق اصالت وجود، ماهیت ثبوت حقیقی ندارد تا عروض وجود بر آن مصداق قاعده فرعیت (ثبوت شیء لشیء) گردد. 4. عقل ماهیت را بما هی هی (لابشرط) اعتبار می نماید و حتی از اینکه ماهیت بما هی هی نیز دارای وجود ذهنی است صرف نظر می نماید. بنابراین، ماهیت مفروض هیچ گونه ثبوتی ندارد تا مشمول قاعده فرعیت گردد.