ارزیابی سطح توسعه یافتگی شهرستانهای کشور با استفاده از روش های تصمیم گیری چند شاخصه

شناسایی مناطق محروم و توسعه نیافته امری مهم و اساسی در جهت اتخاذ راهبردهای توسعه ملی و منطقه ای به شمار می رود که هدف عمده آنها، کاهش نابرابری های بین منطقه ای و درون منطقه ای است. رتبه بندی مناطق بر اساس درجه توسعه یافتگی اغلب به عنوان یک مساله چند شاخصه مطرح می شود که روش های مختلفی برای مواجهه با آن وجود دارد. در این راستا، روش-های تصمیم گیری چند شاخصه (MCDM) با دارا بودن قابلیت ارزیابی یکپارچه شاخص ها، ابزار مناسبی در اختیار برنامه-ریزان قرار می دهند. هدف از این پژوهش، ارزیابی سطح توسعه شهرستان های کشور و شناسایی مناطق محروم با استفاده از روش های تصمیم گیری چند شاخصه است. بدین منظور، 54 شاخص مختلف توسعه تعریف و تنظیم گردید و وزن آنها با بهره گیری از روش های آنتروپی و AHP و تلفیق نتایج آنها تعیین شد. سپس، سطح توسعه ی شهرستان ها با روش SAW مشخص شد. بر اساس امتیازات حاصل از این روش، شهرستان ها در هفت گروه توسعه شامل: بسیار توسعه یافته، توسعه یافته، نسبتا توسعه یافته، متوسط، نسبتا محروم، محروم و بسیار محروم طبقه-بندی شدند. تحلیل شاخص های مختلف در این مطالعه، نابرابری آشکاری را میان شهرستان ها از نظر سطح توسعه یافتگی نشان می دهد. سطح توسعه بیشتر شهرستان های کشور (تعداد 216 شهرستان، معادل 64 درصد کل شهرستان ها) پایین تر از حد متوسط است؛ به طوری که 95 شهرستان در گروه نسبتا محروم، 85 شهرستان در گروه محروم و 36 شهرستان در گروه بسیار محروم قرار می گیرند. این شهرستان ها نیازمند اتخاذ سیاست-ها و انجام اقدامات مناسب و سریع هستند تا بتوانند بر محرومیت های فعلی فائق آیند و زمینه توسعه متعادل ملی و منطقه ای فراهم آید.