رنگ ها، سیارگان و هفت طور دل

از دیرباز در فرهنگهای گوناگون، تقدس و رازآمیزبودن عدد هفت به خلق هفتگانه های بسیاری انجامیده است که بعضی از آنها همسو با یکدیگرند. در این میان، خلق بعضی از هفتگانه ها به منظور دستیابی به اهدافی در راستای اندیشه ها و تعالیم پدیدآورندگان آنهاست. عرفا از جمله کسانی هستند که به عدد هفت و جلوه های رمزی آن توجه ویژه مبذول داشتهاند و در آثارشان می توان نمونه هایی از این هفتگانه ها را یافت. نجم رازی نیز از عرفایی است که به این امر علاقه و توجه ویژه داشته است. وی در طرح نظریه اطوار دل، به همسویی هفت طور دل و هفت آسمان اشاره میکند و ویژگی هایی را برای هر طور برمیشمارد که با سیاره همپایه آن در آسمان یکسان است و نشان از آگاهی وی به ویژگی های سیارات دارد. از دیدگاه ما هدف نهایی وی از طرح این همسویی، بیان اهمیت «خودشناسی» در راستای «خداشناسی» است؛ زیرا خدا در درون خود انسان است و هفت آسمانی که باید برای رسیدن به خدا بپیماید، همان آسمانهای دل اوست. انسان عالم صغیر است و آنچه در عالم وجود دارد، در انسان نیز وجود دارد. در این نوشته با گذاشتن هر طور دل و سیاره مرتبط با آن در کنار یکدیگر و بیان ویژگی های مشابه آنها به تبیین اندیشه و هدف نجم رازی پرداخته شده است. در این راستا، به نورهای رنگی مطرح شده از سوی نجم رازی، که تنها با حواس دل دریافتنی هستند، نیز اشاره خواهد شد. این نورها نشان از جایگاه و مرتبه سالک در پیمودن مسیر خداشناسی دارند.