بررسی دو شکلی جنسی در ویژگی های ریخت شناختی جمجمه خرس قهوه ای (Ursus arctos Linnaeus، 1758) در ایران با روش ریخت سنجی هندسی

دو شکلی جنسی پدیده ای رایج در بسیاری از گونه های جانوری است و بررسی حاضر نیز با هدف بررسی الگوهای دو شکلی جنسی جمجمه خرس قهوه ای در ایران با روش ریخت سنجی هندسی لندمارک انجام شد. بدین منظور، بر روی تصاویر دو بعدی نماهای پشتی، شکمی و جانبی جمجمه 79 قلاده خرس به ترتیب 17، 13 و 16 لندمارک تعریف و قرار داده شدند. پس از آنالیز پروکراست، داده های حاصل با تحلیل های چند متغیره CVA و MANOVA بررسی شدند. نتایج به دست آمده تفاوت معنی داری را بین شکل جمجمه نمونه های نر، ماده و نابالغ نشان داد. تفاوت های مشاهد شده در شکل جمجمه جنس های نر و ماده تایید کننده وجود دو شکلی جنسی در شکل جمجمه خرس قهوه ای است. بر این اساس، عمده تفاوت های شکل جمجمه دو جنس نر و ماده به استخوان های پس سری، کمان زیگوماتیک آهیانه و ردیف های دندانی مربوط است. این تفاوت ها می تواند نشان دهنده الگوی رشد آلومتری متفاوت جمجمه بین دو جنس به دلیل تفاوت در عملکرد ساختارها باشد. نتایج این مطالعه همچنین می تواند الگوی مناسبی برای تعیین جنسیت جمجمه های ناشناخته موجود در مجموعه موزه های تاریخ طبیعی و یا در طبیعت ارایه نماید.