ارزیابی تناسب اراضی در محیط GIS برمبنای سامانه فازی و مقایسه آن با روش پارامتریک به منظور کشت گندم آبی (مطالعه موردی دشت شاوور استان خوزستان)

امروزه نمونه های بیشماری از خسارات جبران ناپذیر به دلیل بی توجهی و عدم استفاده صحیح از منابع آبی– خاکی، به منابع طبیعی وارد شده است. با توجه به مسائل فوق، شناخت توانمندی های اراضی و اختصاص دادن آن ها به بهترین و سودآور ترین و در عین حال پایدار ترین سامانه بهره برداری از جایگاه و اهمیت ویژه-ای برخوردار است. روش های گوناگونی برای حفاظت و نگهداری از منابع آبی– خاکی وجود دارد که از جمله این روش ها می توان به روش ارزیابی تناسب اراضی اشاره کرد. ارزیابی تناسب اراضی برای تعیین درجه سازگاری اراضی برای کشت محصولات مختلف بکار می رود. هدف از این تحقیق ارزیابی تناسب اراضی با استفاده از سامانه فازی در محیط GIS و مقایسه آن با روش پارامتریک، به منظور کشت گندم در منطقه شاوور در شمال استان خوزستان است. برای ارزیابی تناسب اراضی، ابتدا نقشه های رستری مربوط به پارامتر های موثر در تناسب اراضی (بافت خاک، شیب اصلی، شیب جانبی، سنگ و سنگریزه، شوری، قلیائیت، pH، گچ، کربنات کلسیم، عمق آب زیر زمینی، عمق کروما و عمق خاک) در محیط ArcGIS تهیه شد. سپس نقشه ی فازی برای هر یک از این پارامتر ها تهیه گردید. برای تهیه نقشه نهایی تناسب اراضی به روش فازی، از روش تحلیل سلسله مراتبی برای وزن دهی و تلفیق لایه ها استفاده شد. در روش پارامتریک ابتدا هر یک از پارامتر های موثر در ارزیابی تناسب اراضی درجه بندی شدند. سپس طبقات تناسب اراضی برای هر یک از واحد های خاک تهیه شد. نتایج حاصل از روش فازی نشان داد که 31 درصد از منطقه مورد مطالعه در طبقه مناسب، 29 درصد در طبقه نسبتا مناسب، 19 درصد در طبقه بحرانی و 21 درصد در طبقه نامناسب قرار گرفت در حالی که در روش پارامتریک 26 درصد از منطقه مورد مطالعه در طبقه نسبتا مناسب، 25 درصد در طبقه بحرانی و 46 درصد در طبقه نامناسب قرار گرفت. برای انتخاب روش برتر از ضریب کاپا استفاده شد. نتایج برتری روش فازی را نسبت به روش پارامتریک نشان می دهد.