نگاهی دیگر به ناسازواری میان اژدهاکشی رستم و اژدهاپیکری درفش وی

در بررسی کردارهای رستم، پهلوان پهلوانان شاهنامه، یک ناسازواری (تناقض) دیده می شود؛ بدین گونه که تهمتن در خوان سوم، اژدهایی را به یاری رخش می کشد؛ اما از دیگر سوی، نگاره ی درفش او، اژدهاپیکر است و در داستان نبرد با اسفندیار به نیای مادری خود، دهاک (اژی دهاک)، می بالد. از آن جا که در اساطیر ایران، اژدها نماد گجستگی بویژه نماد خشکسالی است، بالیدن رستم به دهاک و اژدهاپیکری درفش وی، بسیار شگفت انگیز است. در این پژوهش راز این چیستان بازکاوی شده است. آن چه به دست آمد بدین گونه است که اژدهاپیکری درفش رستم و اژدهاکشی وی، هر دو بن مایه ای آریایی دارند و ناسازواری میان آن ها یک ناسازواری بنیادین و اساسی نیست؛ زیرا هر کدام، جداگانه نماد و نمایان گر آیینی ویژه است: 1) اژدهاپیکری درفش رستم، در بنیان، میراثی است که او از نیای خود، گرشاسپ، به ارث می برد؛ بدین گونه که گرشاسپ در آغاز، اژدهایی را می کشد و به یادگاری این دلاوری، نشان اژدها را بر درفش خود حک می کند. پس از وی برخی دیگر از پهلوانان خاندان رستم چنین درفشی برمی گزینند. هم زمان، درفش اژدهاپیکر نشانه ی «جهان پهلوانی» نیز دانسته می-شود؛ چراکه بر اساس گزارش های فردوسی و اسدی طوسی، این درفش تنها شایسته ی جهان پهلوانان است. گفتنی است که اژدهای درفش جهان پهلوان نه تنها گجسته نیست، بلکه نشانه ای همایون است؛ زیرا در بنیان، نماد پیروزی پهلوان بر اژدهاست. 2) اژدهاکشی تهمتن، نماد نبرد با پتیارگی بویژه نماد نبرد با خشک سالی است.