احزاب و نیروهای سیاسی آذربایجان از سقوط رضاشاه تا تشکیل دولت پیشه وری

با سقوط رضاشاه، فضای سیاسی ایران به سوی فضایی آزاد، پیش رفت. بالطبع این وضعیت در آذربایجان هم موجب ظهور جمعیت ها و گروه های سیاسی شد که اولین آنها با نام «جمعیت آذربایجان» در تبریز شکل گرفت. این تشکل بیشتر بر تحقق خواسته های ناسیونالیستی و رفع محرومیت و تبعیض تاکید می کرد. یکی دیگر از گروه های فعال سیاسی، «کمیته ایالتی آذربایجان حزب توده ایران» بود که از حمایت ضمنی شوروی بهره مند بود. البته محدودیت فعالیت گروه های راست گرای منطقه هم مشهود بود. شرایط ملتهب و رخدادهای پدیدآمده در طول سال های1324-1320 شمسی از ضعف حکومت مرکزی و حضور نظامیان شوروی در آذربایجان ناشی می شد.