فطرت انسان در قرآن

«فطرت» انسان، از عمده ترین و با اهمیت ترین مسائلی است که در قرآن کریم، متون اسلامی و فلسفه مورد بحث و کنکاش قرار گرفته است.
اهمیت فطرت از آن روست که شخصیت و ارزش انسان به آن وابسته است و ابعاد روحانی و ملکوتی انسان، از آن جهت پسندیده و ارزشی است که از مصادیق فطرت محسوب می شود؛ بنابراین، اگر «فطرت» انسان شناخته نشود و ابعاد وجودی آن در انسان شناسایی نگردد، انسان به قله های کمال و موفقیت های معنوی نخواهد رسید، بنا به فرموده رسول اکرم،:«من عرف نفسه فقد عرف ربه.» درست به همین دلیل، فطرت در فرهنگ و معارف اسلامی، جایگاه ویژه ای دارد؛ به طوری که قرآن کریم و احادیث معصومین]از آن به عنوان یکی از اصول جهان بینی اسلامی، یاد کرده است. دانشمندان اسلامی با الهام از قرآن و حدیث، فطرت را در کتب تفسیر، کلام و اخلاق مورد توجه قرار داده و به آن استناد نموده اند.
«نظریه فطرت» در دوران معاصر، با توجه به پیدایش مباحث جدید در حوزه معرفت دینی، بیش از پیش مورد توجه قرارگرفته و در آثار دو اسلام شناس برجسته، یعنی علامه طباطبایی و شهید مطهری(ره)، جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است. تا آنجا که می توان ادعا کرد که این مسئله در همه مجلدات«تفسیر المیزان»، بازتاب یافته و استاد مطهری نیز، مباحث جداگانه ای را به آن اختصاص داده اند که بخشی از آنها در کتابی با عنوان«فطرت» به چاپ رسیده است.
این مقاله، مفهوم فطرت، ابعاد وجودی آن در انسان، ویژگی های آن و راه های تقویت و فراز و فرود آن در انسان و... را با رویکرد قرآنی، روایی، فلسفی و روان شناسی به بحث گرفته تا گامی کوچک در راستای شناخت ناشناخته ترین موجودی به نام «انسان» برداشته باشد.